Categorieën
Huis en tuin

Vochtproblemen in huis

Een teveel aan vocht in huis is zowel schadelijk voor je spullen als voor je gezondheid. Bij een te hoge luchtvochtigheid of vochtige muren kan bovendien schimmelvorming optreden, vaak in de vorm van groene, bruinachtige of zwarte vlekken op de muur of voorwerpen. Wat kun je doen tegen vochtproblemen in de woning?

In dit artikel worden de volgende punten behandeld.

Fijne condensdruppeltjes aan de binnenkant van een raam
Condens aan de binnenkant van de ruit kan wijzen op een vochtprobleem in huis

Schade aan je woning en je spullen

Een vochtprobleem binnenshuis, vaak veroorzaakt door condensvorming, kan schade opleveren aan je woning en wat zich daarin bevindt. Denk bijvoorbeeld aan vochtplekken of schimmel op foto’s en schilderijen, aan houten voorwerpen die door het vocht gaan uitzetten (‘gaan werken’) of zelfs aan zwammen aan muren of plafonds. Houtwerk kan kromtrekken, scheuren of rotten. Verf kan afbladderen. Het behang kan loskomen van de muur. Je treft misschien zilvervisjes of pissebedden in huis aan. Soms is sprake van roestvorming op ijzeren voorwerpen zoals scharnieren van deuren. In ernstige gevallen wordt zelfs de bouwconstructie aangetast.

Een van de stille luchtontvochtigers (bol.com)

Schade aan je gezondheid

Een hoge relatieve luchtvochtigheid levert een algemeen gevoel van onbehagen op. Schimmel op de muur en/of op voorwerpen is niet alleen een smerig gezicht, maar het inademen van de schimmelsporen is slecht voor je gezondheid.

Vooral mensen met een verminderde weerstand of problemen met de luchtwegen hebben daar last van. Maar ook normaal gezonde mensen kunnen dan last krijgen van bijvoorbeeld hoofdpijn of benauwdheid.

Ook wie last heeft van allergische verschijnselen kan extra last krijgen bij een slecht binnenklimaat door te veel vocht in huis. Bedenk dat huisstofmijten en andere vervelende organismen extra goed gedijen in een vochtige omgeving.

Eerst op zoek naar de oorzaak van het vochtprobleem

Foto van muur met door condensvocht veroorzaakte schimmelplekjes
Muur met spikkeltjes schimmel door vochtprobleem in huis

Om het vochtprobleem op te lossen, is het, om te beginnen, van belang dat je de oorzaak of oorzaken kent. Dat is niet gemakkelijk, omdat een bepaald vochtprobleem door verschillende factoren kan worden veroorzaakt.

Als je eenmaal hebt achterhaald hoe het komt dat het in huis vochtig is, kun je inschatten of je de oorzaak kunt verhelpen of dat je alleen de gevolgen van het probleem zoveel mogelijk kunt tegengaan. Maar eerst probeer je dus te achterhalen waar al dat ongewenste vocht vandaan komt.

Oplossingen voor het vochtprobleem

Net zoals er verschillende oorzaken zijn, zijn er ook verschillende oplossingen.

De oorzaak wegnemen

Soms ligt het voor de hand dat je het probleem verhelpt, door de oorzaak weg te nemen. Dat doe je bijvoorbeeld als er sprake is van een bepaalde lekkage of als je tot nu toe te weinig hebt geventileerd of gelucht.

De gevolgen van het probleem bestrijden

In andere gevallen is het moeilijk of onmogelijk om de oorzaak weg te nemen, in die gevallen kunnen de gevolgen worden bestreden. Denk bijvoorbeeld aan een elektrische luchtontvochtiger die de overmaat van vocht aan een bepaalde ruimte onttrekt. Of eventueel aan vochtabsorberende korrels.

Elektrische luchtontvochtigers

Elektrische luchtontvochtigers werken doeltreffend . Daarmee is het goed mogelijk om het percentage vocht in de kelder, bijkeuken, woonkamer, slaapkamer of zolder omlaag te krijgen tot een comfortabel niveau. Het aan de lucht onttrokken water komt terecht in een reservoir dat je af en toe moet legen. Doorgaans kun je het niveau van de ontvochtiging instellen. Op een laag niveau duurt het ontvochtigen langer, maar dan werkt het apparaat fluisterstil. Op een hoog niveau wordt sneller het gewenste resultaat bereikt, maar hoor je in een overigens stille kamer, een wat duidelijker, zij het nog altijd zacht gebrom van de motor.

Vocht absorberende korrels

In kleinere ruimten waar geen plaats is voor een elektrische luchtontvochtiger kun je eventueel denken aan ‘vochtvreters’ op basis van een vocht opnemende korrel. Vocht absorberende kristallen worden bijvoorbeeld gemaakt van calciumchloride of silicagel. Zorg ervoor dat kinderen en huisdieren er niet bij kunnen, want bij inwendig gebruik zijn die korrels gevaarlijk voor de gezondheid.

Het probleem maskeren

Er zijn mensen die het te veel werk vinden om te onderzoeken wat de mogelijke oorzaak van het probleem is, vooral als ze van plan zijn om de woning te verkopen.

Als je een huis wilt kopen, is het daarom verstandig om eerst te onderzoeken of er misschien sprake is van een gemaskeerd vochtprobleem. De huiseigenaar heeft dan gemakshalve gekozen voor een cosmetische ‘oplossingen’ zoals een nieuw behang of verfje of een plastic lambrisering om het probleem aan het oog te onttrekken.

Het echte probleem blijft dan echter bestaan en als de nieuwe bewoner van het huis, kom je deze schijnoplossingen vroeg of laat tegen. De verf gaat blazen vertonen of bladderen en het behang laat dan los en/of gaat schimmelen. Of je ruikt de muffe geur van schimmel achter de kunststoffen lambrisering.

De herstelkosten van een niet effectief aangepakt probleem vallen doorgaans stukken hoger uit dan wanneer de oorzaak zo snel mogelijk na de ontdekking ervan wordt aangepakt. In sommige gevallen kun je de vorige eigenaar van het huis met succes aanspreken op het feit dat deze jou het vochtprobleem niet heeft gemeld, maar bedenk wel dat jij als koper van het huis een eigen onderzoeksplicht hebt.

Als potentiële koper van een woning is het niet altijd mogelijk om nog voor het kopen te achterhalen of er sprake is van een serieus vochtprobleem. Daarom kan het verstandig zijn een bouwkundig onderzoek te laten uitvoeren. Dat beperkt zich doorgaans tot een zogenaamde visuele inspectie. Voor een dergelijk bouwkundig onderzoek is wel de medewerking van de potentiële verkoper van het huis nodig. Als deze dat weigert, geeft dat je een indicatie dat hij iets te verbergen kan hebben.

Als je de oorzaak van het vochtprobleem niet kunt ontdekken

Ben je zelf eigenaar van een woning met een vochtprobleem van onbekende herkomst? Dan kan het zinvol zijn om een bouwkundige in te schakelen om de oorzaak van het probleem te achterhalen en deskundig advies te krijgen over mogelijke oplossingen. Uiteindelijk is dat goedkoper dan de ene tevergeefse behandeling na de andere om het vocht te bestrijden.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 11 oktober 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Vochtproblemen in huis’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Vocht en schimmel in woningen; GGD Midden Nederland http://www.ggdmn.nl/themas/milieu-en-gezondheid/vocht-en-schimmel-in-woningen.html
  • Luchtvochtigheid in huis; Consumentenbond; http://www.consumentenbond.nl/test/woning-huishouden/woning/luchtbevochtigers-luchtontvochtigers-luchtreinigers/extra/luchtvochtigheid-in-huis/
  • Technische richtlijnen voor een kwaliteitsonderzoek: Wonen Vlaanderen; https://www.wonenvlaanderen.be/uploads/documentenbank/0c547a88539b2583e011640bab76a51e.pdf?ht=1
Categorieën
Huis en tuin

Condens in huis

Vochtproblemen in huis worden vaak veroorzaakt door condens. Waar komt waterdamp in de woning meestal vandaan? Wat is oppervlaktecondens en wat is inwendige condens? En op welke plekken in huis tref je vaak vochtproblemen aan?

Fijne condensdruppeltjes aan de binnenkant van een raam
Condens aan de binnenkant van de ruit kan wijzen op een vochtprobleem in huis

Achtereenvolgens komen de volgende punten aan de orde.

Hoe ontstaat condensvorming in de woning?

Een belangrijke oorzaak van een vochtprobleem in de woning is een teveel aan condensatievocht.
We onderscheiden twee vormen van condensvorming in de woning:

Een van de stille luchtontvochtigers (bol.com)

Menselijke activiteiten en oppervlaktecondens

Oppervlaktecondensatie is vaak het gevolg van dagelijkse, menselijke activiteiten. Alleen al door te ademen en te transpireren produceren mensen voortdurend vocht. Ook door activiteiten zoals douchen, koken, of door het draaien van de wasmachine en van de wasdroger komt flink wat waterdamp vrij.

Afhankelijk van de activiteiten kan dit in totaal per persoon per dag wel zo’n twee tot vijf liter condensatiewater zijn. Als deze damp niet door bijvoorbeeld luchten of ventilatie wordt afgevoerd, kunnen er vochtproblemen ontstaan.

Waar in huis ontstaat oppervlaktecondens ?

Condensatie ontstaat waar warme en vochtige lucht met een koud oppervlak in aanraking komen. Als de waterdamp in de atmosfeer van de kamer door afkoeling condenseert, zie je een massa zeer fijne druppeltjes verschijnen, bijvoorbeeld op de ruiten (want die zijn doorgaans wat kouder dan de omgeving). Maar condensvorming kan zich bijvoorbeeld ook voordoen binnen een fotolijstje dat aan een buitenmuur is bevestigd.

Veel voorkomende plaatsen waar oppervlaktecondens ontstaat, zijn:

Koudebruggen

Bekende plekken waar condens ontstaat zijn zogenaamde koudebruggen.Tegenwoordig worden die ook wel bouwknopen genoemd. Een koudebrug is een verbinding tussen een koud en een warm oppervlak waar vanwege een slechte thermische isolatie,een relatief snel warmteverlies optreedt. Op die plek kan de in de binnenlucht aanwezige waterdamp condenseren. Dat kan tot vochtproblemen leiden.

Je vindt koudebruggen op verschillende plekken in de woning. Bijvoorbeeld in de hoek van een kamer die grenst aan een buitenmuur, of achter een kast die in een hoek is geplaatst. Je treft relatief vaak vochtplekken in de hoeken aan, omdat het afkoelende buitenoppervlak daar groter is dan het binnenoppervlak.

Maar denk bijvoorbeeld ook aan plaatsen waar de isolatie niet goed doorloopt. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn op de scheiding tussen de muur en het plafond of bij de spouwafdichting van ramen en deuren. Of als er een niet geïsoleerde bijkeuken of serre aan een geïsoleerde woning is gebouwd. Ook als de gevelisolatie niet overgaat in de fundering of vloerisolatie. kan een koudebrug ontstaan.

Koudebruggen kunnen door middel van thermografie worden opgespoord. Een voor de hand liggende oplossing is het ‘inpakken’ van de koudebrug met isolatiemateriaal.

Plekken met stilstaande lucht

Foto van muur met door condensvocht veroorzaakte schimmelplekjes
Muur met spikkeltjes schimmel door vochtprobleem in huis

Soms ontdek je vochtproblemen op plekken in huis waar je zelden of nooit kijkt.
Denk bijvoorbeeld aan een muur waartegen een kast staat. Of aan de ruimte achter de gordijnen. Dit zijn typisch plaatsen waar de lucht zo goed als stilstaat en/of waar er onvoldoende profijt is van een verwarmingsbron zoals een kachel of cv-radiator.

Slecht geïsoleerde muren en plafonds

Muren en plafonds die onvoldoende zijn geïsoleerd in ruimte die onvoldoende warm worden gestookt, kunnen vochtproblemen krijgen. Dat geldt vooral in ruimten waarin veel vocht wordt geproduceerd. Denk bijvoorbeeld aan de doucheruimte of badkamer of aan de keuken.

Om te beginnen kan de te hoge luchtvochtigheid worden verlaagd door een betere ventilatie. In de keuken kan het koken met deksels op pannen en door gebruik van een krachtige afzuigkap de vochtproductie beperken.

Het vochtprobleem doet zich vooral voor op buitenmuren die op het noorden of oosten liggen. Een goede oplossing is dan het isoleren van de muren. De binnenmuur wordt dan minder koud en daardoor is er minder sprake van condensvorming.

Daarnaast kunnen elektrische luchtontvochtigers in dit soort ruimten goede diensten bewijzen. Verder is het verstandig de betreffende, doorgaans koude ruimten tot een iets hogere temperatuur te verwarmen.

Materiële schade door oppervlaktecondensatie

Soms is aan fijne druppeltjes op koude oppervlakken te zien dat er sprake is van condensvorming, bijvoorbeeld op glasruiten of spiegels. In andere gevallen ontdek je het probleem bijvoorbeeld als je ziet dat het behang beschimmelt, nat is of loskomt van de muur. Ook het pleisterwerk kan aangetast worden.

Problemen door te veel condensvocht in huis

Te veel condensvocht in huis bevordert de groei van schimmels en stofmijten. Een en ander is schadelijk voor de gezondheid van mens en huisdier.

Houten meubilair en andere houten voorwerpen kunnen gaan schimmelen. Foto’s in fotolijstjes kunnen gaan bobbelen of vochtplekken vertonen.

Op plekken in ruimten waar weinig luchtstroom is, bijvoorbeeld in hoeken van de kamer of achter gordijnen, kunnen schimmelplekjes op het behang ontstaan. Deze schimmelvorming door een teveel aan opgehoopte condens is eenvoudiger te bestrijden dan wanneer de vochtige plekken een externe oorzaak hebben, zoals een doorslaande buitenmuur of optrekkend vocht.

Luchten en ventileren tegen oppervlaktecondens

Naast toepassing van de reeds hierboven genoemde oplossingen is vooral ook het dagelijks luchten en ventileren van belang.

Luchten is het voor het pakweg een kwartiertje of een half uur open zetten van een raam om frisse lucht in huis te krijgen. Als er in een ruimte vaak mensen aanwezig zijn, is alleen maar luchten vaak niet voldoende.

Om het condensatievocht kwijt te raken, is een voortdurende ventilatie nodig, bijvoorbeeld via een open raampje of een ventilatierooster. Dat geldt vooral in moderne, goed geïsoleerde huizen. In oudere, nog niet geïsoleerde huizen bieden bijvoorbeeld kieren of slecht sluitende ramen een voortdurende luchtstroom en daarmee enige spontane ventilatie.

Een gebrek aan ventilatie van de woning is een van de meest voorkomende oorzaken van vochtproblemen. Het voordeel van ventilatie is niet alleen meer frisse en gezonde lucht in huis, maar ook, hoe schijnbaar tegenstrijdig het ook klinkt, minder hoge stookkosten: het kost namelijk meer energie om vochtige lucht te verwarmen dan droge lucht. De gedachte dat als je minder ventileert en dus minder warmteverlies hebt, je daarmee lagere stookkosten hebt, zou dus op een misverstand berusten. Juist door te ventileren zou je gemakkelijker op de stookkosten kunnen bezuinigen.

Daarom verstandig om ventilatieroosters die zijn dichtgemaakt om energieverlies te voorkomen, weer open te zetten. Dat helpt om vochtproblemen en daarmee ook schimmelproblemen in huis te voorkomen.

Inwendige condensatie

In tegenstelling tot de hierboven behandelde oppervlaktecondensatie is inwendige condensatie niet zichtbaar. Tegen de tijd dat de problemen kenbaar worden, is de stabiliteit van de constructie vaak al verminderd.

Bij inwendige condensatie condenseert waterdamp namelijk niet op maar binnenin de constructie. Dit soort condensvorming kan plaatsvinden in een slecht geïsoleerde, samengestelde constructie zoals bijvoorbeeld bij sommige daken het geval is. Bij inwendige condensatie wordt een dak of muur van binnenuit vochtig. De condensvorming vindt steeds plaats op het scheidingsvlak van twee soorten materiaal. De problemen zijn vaak het gevolg van bouwfouten of van onhandige isolatiemaatregelen.

De oplossing bestaat uit bouwkundige maatregelen en/of een deskundig aangebrachte isolering van de aangetaste constructies.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 12 oktober 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel  ‘Condens in huis’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Vocht en schimmel in woningen; GGD Midden Nederland http://www.ggdmn.nl/themas/milieu-en-gezondheid/vocht-en-schimmel-in-woningen.html
  • Luchtvochtigheid in huis; Consumentenbond; http://www.consumentenbond.nl/test/woning-huishouden/woning/luchtbevochtigers-luchtontvochtigers-luchtreinigers/extra/luchtvochtigheid-in-huis/
  • Technische richtlijnen voor een kwaliteitsonderzoek: Wonen Vlaanderen;
  • https://www.wonenvlaanderen.be/uploads/documentenbank/0c547a88539b2583e011640bab76a51e.pdf?ht=1
    Koudebrug; Wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Koudebrug