Categorie: Werk

tekening in zwart, wit en rood van man en vrouw op het werk

Artikelen over werk, studiekeus en inkomen.

Denk bijvoorbeeld aan:

Categorieën
Werk

Tips voor telefonisch solliciteren

Hoe pak je het beste een telefonische sollicitatie aan? Je kunt natuurlijk wachten totdat je een interessante vacature in de krant ziet, maar je kunt ook zelf het initiatief nemen en telefonisch informeren of een bepaald bedrijf een passende functie voor je heeft. Wat zijn de kansen en waar liggen de valkuilen bij het telefonisch solliciteren? Lees de tips voor het spontaan, maar succesvol solliciteren per telefoon.

Omslalg van Aaltje Vincents boek Job Marketing 3.0: jouw arbeidsmarkt: nu vindbaar, straks nieuw werk; uitgeverij Spectrum
Aaltje Vincent: Job marketing 3.0 (bol.com)

Het vinden van een passende baan was altijd al een hele klus. En in tijden van een slappe arbeidsmarkt is dat extra moeilijk, zelfs als je bij je opleiding en/of beroepskeuze rekening hebt gehouden met economisch slechte tijden.

Natuurlijk is het verstandig om schriftelijk te solliciteren op gepubliceerde vacatures in kranten of op het internet. Daarnaast kun je ook je kansen op (beter) werk vergroten met spontane schriftelijke sollicitaties. Bovendien kun je met (aanvullend) telefonisch solliciteren proberen jezelf een voorsprong te geven op andere mensen die ook graag voor datzelfde bedrijf willen werken.

Zo pak je het telefonisch solliciteren aan

Maak een overzicht met interessante ondernemingen

Begin je zoektocht naar een boeiende functie met het opstellen van een lijstje met interessante ondernemingen. Dat wil zeggen, met namen van bedrijven waarvan je weet of hoopt dat die af en toe banen hebben die op het door jou gewenste carrièrepad liggen.

Misschien heb je van studiegenoten, kennissen of familie informatie over een bepaald bedrijf opgevangen en wil je nu meer wilde weten over eventuele mogelijkheden van dat bedrijf voor jouw verdere loopbaan.

Of je hebt in Intermediair de afgelopen jaren soms een op zich boeiende vacature bij een bepaald bedrijf gezien, zij het op een moment dat je nog niet actief naar een passende functie zocht.

Omslag van Aaltje Vincents boek Sollicitatiegesprekken doe je zo; uitgeverij Spectrum
Aaltje Vincent: Sollicitatiegesprekken doe je zo (bol.com)

Leg voor elk geselecteerd bedrijf een eigen dossier aan

Selecteert een aantal bedrijven waarbij je het liefst wilt gaan werken. Maak voor elk bedrijf een eigen dossier aan waarin je relevante informatie uit jaarverslagen en andere bronnen vastlegt en waarin je ook een aantal vragen opneemt waarop je nog antwoord hoopt te vinden.

Zorg dat je al het nodige weet over de producten en diensten van het bedrijf, over de organisatiestructuur en liefst ook over de informele cultuur binnen het bedrijf.

Zoek uit wie de besluitvormers zijn bij de selectieprocedure

Probeer het volgende uit te zoeken van de afdeling (en) of de directie(s) waar je graag wilt werken.

  • Wie staat er aan het hoofd van de betreffende afdeling of directie?
  • Wie zijn de betreffende personeelsfunctionarissen?
  • Wie nemen de beslissing over de aanstellingen?

Het gaat hierbij niet alleen om de namen van die mensen en hun leeftijd, maar vooral ook informatie over de speciale belangstelling of hobby’s van een afdelingshoofd kan relevant zijn om jezelf naar een baan te kunnen praten. Het internet biedt soms ongekende kansen op dit punt.
Bedenk wel dat je deze informatie uitsluitend voor je persoonlijke gebruik verzamelt in verband met het recht op privacy van deze personen.

Stuur je cv op (of doe dit na het gesprek)

Stuur je cv naar de organisaties waarvoor je graag zou willen werken. Richt die cv uitdrukkelijk aan het hoofd van de afdeling waarin je jezelf al in gedachte aan de slag ziet gaan. Denk eraan dat je zijn of haar naam en initialen en eventuele titels goed spelt. Met een beetje geluk vind je de juiste tenaamstelling in een jaarverslag op het internet. In andere gevallen kun je dit aan personeelszaken of de secretaresse van de betreffende afdeling vragen.

In sommige gevallen stuur je misschien liever je cv op na het telefoongesprek. Maar als je dat pakweg een week van tevoren doet, kun je tijdens het gesprek informeren of je cv daadwerkelijk is aangekomen.

Omslag van Eline Sluys' boek: Succesvol solliciteren voor introverte mensen: In 7 stappen naar een nieuwe baan; uitgeverij Lannoo Campus
Eline Sluys: Succesvol solliciteren voor introverte mensen (bol.com)

Pak de telefoon

Heb je voor je gevoel voldoende voorbereidingen getroffen? Zoek dan een rustige omgeving waar je ongestoord, zonder vervelende achtergrondgeluiden of kans op interrupties, kunt bellen. Zorg dat je pen en papier bij de hand hebt om aantekeningen van het gesprek te maken (om na het gesprek bij het dossier te voegen).

Dan pak je de telefoon. Nu komt het erop aan de juiste strategie te volgen. Een dergelijke aanpak leidt weliswaar niet altijd tot het gewenste succes, maar ´nee heb je, en ja kun je krijgen.´

Communiceer slim

Is het je gelukt een afdelingshoofd aan de lijn te krijgen? Mooi! Natuurlijk is de kans is groot dat deze persoon je in eerste instantie naar de afdeling personeelszaken probeer te verwijzen. Zorg daarom dat je goed bent voorbereid op de volgende stap.

Gebruik de volgende tips voor communicatie met je contactpersoon:

Maak indruk op je contactpersoon

Wat je wilt bereiken, is dat het afdelingshoofd jou niet ziet als de zoveelste figuur die op zoek is naar een baan. Zorg er daarom voor dat het hoofd je ziet als een mogelijk toekomstige werknemer die de dingen anders en beter aanpakt dan veel van zijn collega’s. Dus als iemand die zich onderscheidt van de anonieme massa.

Dat begint met iets simpels als het vragen of het schikt dat je belt. Als je contactpersoon het druk heeft, vraag dan wanneer het beter schikt. En aan het eind van het gesprek bedank je hem natuurlijk voor de tijd die hij voor je vrij heeft willen maken.

Probeer tijdens het gesprek vooral zoveel mogelijk voor jou relevante informatie van je gesprekspartner te krijgen. Maar als je de kans krijgt, vertel je hem dan (in zo min mogelijk woorden) welke concrete waarde jij voor het bedrijf zou kunnen hebben. Bijvoorbeeld door het noemen van een belangwekkend resultaat uit een eerdere functie. Ook het noemen van relevante werkervaring als vrijwilliger kan hier in je voordeel werken. Bedenk dat dit eerste gesprek voor jou slechts tot doel heeft een vervolg af te spreken, bijvoorbeeld in de vorm van het sturen van een uitgebreid cv (als je dat nog niet had gedaan) en/of een algemeen vervolggesprek over wat jij voor het bedrijf zou kunnen betekenen, hetzij een sollicitatiegesprek voor een concrete functie.

Beweeg met je contactpersoon mee

Omslag van dr. Jack J.R. van Mindens boek Alles over sollicitatiegesprekken; uitgeverij Business Contact
dr. Jack van Minden: Alles over sollicitatiegesprekken (bol.com)

De gouden tip is om nooit op de verwijzing van het afdelingshoofd naar personeelszaken te reageren met bezwaren of tegenwerpingen. Ook al zou je het liefst zeggen dat personeelszaken nooit bereikbaar is, of niet terugbelt, of dat de weg langs die afdeling niet werkt.
Wat je vooral wel moet doen? Dat is als het ware met de beweging van je gesprekspartner meegaan.

Hoe je dat kunt doen, zie je bijvoorbeeld in de voorbeelden met passende reacties hieronder.

Passende reactie op de dooddoener: ‘Bel personeelszaken’

Wanneer je naar een functionaris van de afdeling personeelszaken wordt verwezen, zeg je bijvoorbeeld:

  • ‘Ja, ik kan inderdaad PZ bellen. Mag ik misschien eerst vragen of u verwacht dat ik met mijn profiel een bijdrage aan uw afdeling kan leveren?’

Door met ‘ja’ en ‘inderdaad’ te antwoorden, werp je geen bezwaar op (dat zou immers onverstandig zijn?). In plaats daarvan beweeg je mee in de richting die het afdelingshoofd wil inslaan. En met het tweede deel van je zin verras je waarschijnlijk je gesprekspartner. Op die manier schep je de kans dat deze het gesprek nog even met jou wil voortzetten.

Passende reacties op: ‘Op dit moment hebben we geen vacatures’

Probeer op de volgende manieren de communicatie met je contactpersoon voort te zetten.

Laat je niet uit het veld slaan

Natuurlijk is het met de huidige slechte arbeidsmarkt waarschijnlijk dat als je naar een afdelingshoofd belt, je te horen krijgt dat er momenteel geen vacatures zijn. Je kunt je kansen met een reactie in de trant van het volgende vergroten:

  • ‘Dat begrijp ik. Stel dat er later een vacature zou ontstaan, ben ik dan het type waarmee u in gesprek wilt gaan?’
omslag van boek Beter in solliciteren van Hetty Graafland en Ellen van Waayen; uitgeverij Boom
Hetty Graafland en Ellen van Waaijen: Beter in solliciteren (bol.com)

Vraag hoe je in beeld kunt komen bij deze werkgever

Heb je, om wat voor reden dan ook, nog geen cv hebt ingestuurd? Of kreeg je , na het informeren of je cv wel ontvangen is, een negatief antwoord? Dan kun je eventueel een vraag stellen in de trant van:

  • ‘Dat begrijp ik. Wat zou voor mij de beste methode zijn om goed in beeld te komen als er t.z.t een vacature ontstaat?’

Passende reacties op: ‘Al onze vacatures staan op onze website; daar kunt u een sollicitatieformulier invullen’

Word je verwezen naar een internetsite, probeer dan beleefd het gesprek nog even serieus voort te zetten, bijvoorbeeld met:

‘Mag ik u een korte vraag stellen?’

Als je op je vraag naar een vacante functie naar de website wordt verwezen, biedt de volgende reactie je wellicht enige kans.

  • ‘Dank u wel. Dat kan ik doen. Tussen twee haakjes, mag ik u een korte vraag stellen’?

‘Wat maakt het aantrekkelijk om voor uw onderneming te werken?’

Met een beetje geluk krijg je een antwoord in de trant van: ‘Ja, als je het kort houdt’. Vervolgens vraag je iets in de geest van:

  • ‘Wat maakt het in uw ogen aantrekkelijk om voor uw onderneming te werken?’

Dit kan een gevaarlijke vraag zijn, maar bedenk dat je weinig of niets te verliezen hebt. Je hoopt op een kort, maar enthousiast antwoord, waarop je dan weer zelf ongeveer als volgt zou kunnen reageren:

  • ‘Dat klinkt interessant. Voor mijn gevoel werkt u hier echt met plezier.’

Met een tactvolle en beleefde benadering kun je langs deze weg jezelf soms een kans bieden op een serieus inhoudelijk gesprek over jouw toekomstige mogelijkheden bij dat bedrijf. En als je kans ziet om in dat gesprek een goede indruk te maken, is je kans groter dat als er een vacature ontstaat, men direct aan jou denkt.

Zorg dat je in beeld bent en blijft

De bovenstaande strategieën leiden uiteraard lang niet altijd tot succes. Maar ze vormen wel een effectieve manier om ervoor te zorgen dat je niet de zoveelste anonieme kandidaat bent die op zoek is naar een baan. Dankzij het telefoongesprek ben je nu iemand die bij de werkgever nu hopelijk in beeld is.

Als je na een sollicitatieprocedure wordt afgewezen, is het handig je contactpersoon bij dat bedrijf op te bellen en te vragen welke tips men voor je heeft, zodat je daarmee je voordeel kunt doen bij een volgende sollicitatie.

De volgende gang van zaken is waargebeurd. Een afgewezen kandidaat belde op om te vragen naar de reden van afwijzing. De personeelsfunctionaris reageerde opgetogen. De kandidaat was op zich wel geschikt bevonden, maar een van de medekandidaten bracht aanzienlijk meer ervaring mee. Toen de geselecteerde medekandidaat uiteindelijk toch afzag van de baan, had de organisatie alle sollicitatiebrieven reeds vernietigd en bezat dus geen contactgegevens meer van de overige kandidaten. Nog tijdens het telefoongesprek kreeg de eerder afgewezen kandidaat de baan aangeboden.

Als je na deze telefonische ‘cold call’ wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, weet je dan een goed antwoord op de vraag  wat je wilt verdienen?

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, An Schrijfstra, op 14 januari gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Telefonisch solliciteren met succes’.

Dossier Werk en inkomen

Dit artikel maakt deel uit van het dossier werk en inkomen.

Bronnen

Categorieën
Werk

Hoe vind je een studie of beroep met toekomstperspectief?

Je zit voor je eindexamen en je twijfelt over je toekomstige studie of beroep. Zoek je een interessant beroep of een uitdagende functie met doorgroeimogelijkheden en een goed en duurzaam inkomen? Na je opleiding wil je snel een, bij voorkeur leuk betaalde, maar in ieder geval passende baan vinden. Of je hebt besloten om je eigen baas te worden. Hoe kies je voor een beroep of studie met toekomst in een tijd van economische recessie? Wat betekent de economische teruggang voor je beroepskeuze? Waar let je op bij je keus voor een studie of beroep met toekomstperspectief?

Wat moet je beslist weten voordat je voor een bepaalde opleiding of beroep kiest?

Omslag van Robert Jan Bloms boek Beste beroepengids; uitgeverij Aspekt
Robert J. Blom: Beste beroepengids (bol.com)

Elk jaar weer staan massa’s jonge mensen voor de vaak moeilijke keus een opleiding of beroep kiezen. Waarop let je voordat je de knoop doorhakt? Er zijn enkele aspecten waaraan je beslist aandacht moet schenken.

Het sobere regeringsbeleid en je beroepskeus

Wat heeft een sober regeringsbeleid met je beroepskeuze te maken? Om te beginnen maakt dat beleid dat je op zoek wilt naar een welvaartsvast beroep en dat je in dat kader een aantal vragen aan jezelf wilt stellen.

Op zoek naar een welvaartsvast beroep

Nu de sociale zekerheden onder grote druk staan en veel subsidieregelingen zijn of worden afgeschaft, wil je een ‘welvaartsvast’ beroep kiezen. Dat wil zeggen, een beroep waarmee je ook in economisch donkere tijden een goede kans maakt om je eigen brood te verdienen. Maar hoe vind je zo’n beroep, of misschien beter, een studierichting die het je mogelijk maakt je weg in dergelijke beroepen te gaan vinden?

omslag van Robert Castermans boek Salarisonderhandelen: de beste strategieën en tips voor een hoger salaris
Robert Castermans: Salarisonderhandelen (bol.com)

Vragen om aan jezelf te stellen

Je stelt jezelf een aantal vragen. Welke effecten heeft het beleid van de regering om te streven naar een kleinere overheid op de werkgelegenheid? Komen er op den duur minder ambtenaren, maar meer externe, ingehuurde krachten bij de overheid? Of gaat het om andere kwesties? Denk bijvoorbeeld aan afstoting van bepaalde taken die voortaan geheel aan de private markt worden overgelaten.

Kun je straks nog wel je brood verdienen in organisaties in de sociale of culturele sector als die (bijna) zonder subsidie komen te zitten? Verwacht je dat die organisaties in staat zullen zijn om langs andere wegen financiering te vinden?

Stel, je hebt belangstelling voor een baan in het onderwijs. Wat zijn de gevolgen van al die bezuinigingen? Werk je dan straks met overvolle klassen en krijg je als dank voor je werk droog brood in plaats van een normaal salaris?

Op bovengenoemde vragen over de gevolgen van het huidige regeringsbeleid bestaan helaas geen pasklare antwoorden. De trendvolgers op het gebied van werkgelegenheid ontwikkelen er allemaal hun eigen visie over en ook bij de beroepskeuzebureaus mag je kennis over en inschattingen van een en ander veronderstellen.

Bedenk vooral ook dat een visie op de veranderende werkgelegenheid als gevolg van het regeringsbeleid en de economische omstandigheden slechts een van de aspecten is die een rol spelen bij de keuze voor jouw beroep of studie.

Beroepen met toekomstperspectief

Wat hebben economische en technische ontwikkelingen te maken met de inhoud van een beroep? Neem het voorbeeld van ontwikkelingen in het vertalersberoep.

Economische en technische ontwikkelingen en de inhoud van een beroep

Bestaat er wel zoiets als een toekomstvast beroep? De wereld is namelijk voortdurend in ontwikkeling. Economische veranderingen zijn direct van invloed op de manier waarop burgers hun inkomen (willen) besteden. Dagelijks worden er nieuwe ontdekkingen en uitvindingen gedaan en die leiden weer tot technische veranderingen.

Voorbeeld: ontwikkelingen in het beroep van vertaler

Omslag van Aaltje Vincents boek Job Marketing 3.0: jouw arbeidsmarkt: nu vindbaar, straks nieuw werk; uitgeverij Spectrum
Aaltje Vincent: Job marketing 3.0 (bol.com)

De inhoud van een beroep verandert in de loop van de jaren met de economische en technische ontwikkelingen. Neem bijvoorbeeld het vertalersvak. Tot ongeveer zo’n vijftien of twintig geleden waren veel vertalers in loondienst. Ze werkten dan samen met hun collega’s op de vertaalafdeling van een vaak wat groter bedrijf. Nog iets langer terug, nog voor de opkomst van het internet en digitale naslagwerken, bladerden ze door papieren woordenboeken, speurden naar vaktermen in vakbibliotheken of stelden telefonisch vragen aan deskundigen of collega’s, en ze typten hun werk op een elektrische schrijfmachine (die soms al van enkele geheugenregels was voorzien).

Tegenwoordig zijn de meeste vertalers freelancer (niet altijd uit vrije keus: veel bedrijven hebben hun vertaalafdelingen afgestoten). Hun opdrachtgevers zijn meestal vertaalbureaus die hun opdrachten van bedrijven krijgen. Veel moderne vertalers werken met computers en speciale vertaalhulpmiddelen (zoals Computer Assisted Translation (CAT)-tools), digitale woordenboeken en geavanceerde internetzoekstrategieën, en staan elkaar met raad en daad in allerlei digitale vertalersfora bij.

Dergelijke verstrekkende verschuivingen binnen de uitoefening van een vak of beroep komen ook vaak voor in andere beroepssectoren.

Studies met toekomstperspectief

Als toekomstig student verwacht je van een opleidingsinstituut meer dan alleen een gedegen voorbereiding op de uitoefening van een bepaald beroep. Waarschijnlijk wil je het liefst dat de studie van jouw keus je een behoorlijke basis verschaft om later in je beroep met de ontwikkelingen te blijven meegroeien. Een goede school of academie reikt je instrumenten aan om telkens nieuwe kansen te leren zien en daar beroepsmatig op in te spelen.

Welke opleidingen in een bepaalde sector een goede naam hebben, kun je uitzoeken door slim op het internet te googelen. Of je oriënteert je eens bij een instelling voor studie- of beroepskeuze.

Bij dit alles is het goed in je achterhoofd te houden dat ook een studie met een geweldig toekomstperspectief geen garantie op een goede baan betekent. Ook al wordt de kans er natuurlijk wel groter op.

Wat als je nu voor de keus staat tussen een baan en een opleiding?

Soms heb je kans op een bepaalde baan en twijfel je of je die baan wilt aanvaarden of dat je toch maar verder studeert.

In een aantal gevallen kun je werken en leren goed combineren. Veel bedrijven bieden faciliteiten als het dragen van een deel van de studiekosten tot een halve vrije dag per week.

Omslag van Edgar H. Scheins boek: Loopbaan-ankers: ontdek je werkelijke waarden
Edgar H. Schein: Loopbaan-ankers; Academic Service (bol.com)

Dagopleiding, avondopleiding of deeltijdopleiding?

Het is weliswaar een feit dat aanzienlijk meer studenten een dagopleiding dan een avondopleiding of deeltijdopleiding weten af te ronden, maar gezien de huidige moeilijke economische situatie lijkt het kiezen voor van een vast inkomen bijzonder aantrekkelijk. Ben je ambitieus? Dan krijg je misschien een kans binnen de organisatie van je huidige (of toekomstige) werkgever, naar een betere functie door te groeien.

Of toch maar een online opleiding?

In een aantal gevallen is het onpraktisch een avond- of deeltijdopleiding te volgen. In die gevallen zijn er tegenwoordig ook kwalitatief goede online opleidingen, variërend van een cursus tot een volledige HBO-opleiding of zelfs een universitaire opleiding.

Denk voor afstandsonderwijs bijvoorbeeld aan een online opleiding aan bekende opleidingsinstituten zoals de LOI of de Open Universiteit. Er zijn er nog veel meer, maar onderzoek in alle gevallen of een bepaalde opleiding of cursus aan een bepaald opleidingsinstituut ook in de praktijk goed staat aangeschreven en of hun certificaten of diploma’s erkend zijn. Vaak behoort ook toegang tot een soort online campus tot de opleiding. Er zijn ook studies waarbij je af en toe op een zaterdag een practicum kunt volgen. Soms zijn MOOC-cursussen een uitkomst. (MOOC staat voor Massive Open Online Courses)

omslag van boek Beter in solliciteren van Hetty Graafland en Ellen van Waayen; uitgeverij Boom
Hetty Graafland en Ellen van Waaijen: Beter in solliciteren (bol.com)

Economische vooruitzichten, goede cijfers of je passie

Al is het handig en verstandig om rekening te houden met de economische vooruitzichten, toch zijn die niet allesbepalend voor je succes in een beroep of functie.

Soms blijken de economische verwachtingen bijvoorbeeld niet te kloppen. Als je verstandelijk in de eerste plaats voor een beroep kiest vanwege de verwachte werkgelegenheid, maar je houdt niet van de aard van de werkzaamheden, zul je niet met plezier werken en dat zal je in jouw loopbaan belemmeren. En wat als bovendien de banen in de door jouw gekozen richting niet voor het opscheppen blijken te liggen?

Het is van vitaal belang te kiezen voor een studierichting met beroepsperspectieven die goed bij jou pastsen.

Soms denk je voor je carrière al in een zekere richting omdat je voor bepaalde schoolvakken altijd geweldige cijfers hebt behaald en je het huiswerk voor die vakken (bijna) voor je plezier hebt gemaakt.

In andere gevallen denk je misschien aan een terrein waarover je echt enthousiast bent. Maar je vraagt je af of het volgen van die passie wel een goed idee is, omdat je niet zeker weet of je over voldoende aanleg beschikt.

Zorg dat je goed weet wat een beroep of studie in de praktijk inhoudt

Wat een beroep of studie in de praktijk allemaal omvat, is niet altijd gemakkelijk te achterhalen. Gelukkig bestaan er veel boeken over beroepskeuze of studiemogelijkheden. Leen eens enkele publicaties uit de bibliotheek. Let daarbij er wel op dat die boeken inhoudelijk nog steeds actueel zijn, want de ontwikkelingen gaan snel.

Een gesprek met je school- of studentendecaan en/of een beroepskeuzeadviseur kan vaak een verkeerde beroepskeuze voorkomen. Een goed advies helpt jou in de richting van een beroep dat beter bij jouw mogelijkheden en wensen past.

Probeer vooral ook in contact te komen met mensen die de studie die jij op het oog hebt, al volgen of gevolgd hebben of die het soort beroep uitoefenen waarnaar jouw belangstelling gaat. Vraag hen bijvoorbeeld wat ze anders zouden doen als ze nu opnieuw voor de keuze zouden staan en of ze nog bijzondere tips voor je hebben.

Helaas leiden er geen vaste paden tot succes, maar ook in tijden van economische recessie is het van belang te kiezen voor een studie die of beroep dat goed aansluit op jouw wensen en mogelijkheden.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, An Schrijfstra, op 4 november 2011 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Kiezen voor een studie of beroep met toekomstperspectief’.

Dossier Werk en inkomen

Dit artikel maakt deel uit van het dossier werk en inkomen. Mogelijk heb je ook belangstelling voor de artikelen  over  opleiding en de kans op een goede baan en over de benodigde competenties voor een goede baan

Categorieën
Werk

Opleiding en kans op een goede baan

Wat zijn belangrijke overwegingen bij het maken van een studiekeuze voor HBO of universiteit? Wegen de kosten van een HBO- of universitaire studie altijd op tegen de baten? Geven bepaalde studies vanwege de daarbij ontwikkelde vaardigheden daadwerkelijk een interessante voorsprong op de arbeidsmarkt? Waarop let men bij een groot en modern bedrijf als Google als het gaat om het aannemen van nieuw personeel?

Dit artikel is opgebouwd uit de volgende paragrafen.

Omslag van Robert Jan Bloms boek Beste beroepengids; uitgeverij Aspekt
Robert J. Blom: Beste beroepengids (bol.com)

Is een studie of beroep kiezen een kwestie van koffiedik kijken?

Sta je voor je beroepskeuze is het? Dan is het de vraag of je je daarop het beste kunt voorbereiden via een HBO- of universitaire opleiding of dat een andere leerweg beter bij je past.

Wil je fulltime of parttime gaan studeren en daarnaast liefst nog een deeltijdbaan voor het opdoen van de broodnodige maatschappelijke ervaring, en natuurlijk ook om wat meer financiële armslag te hebben? Dan is het de vraag aan welke studie jij het meeste hebt.

Je maakt de beste kans om je studie met succes af te ronden en een baan te vinden die bij je past, als je van tevoren een en ander voor jezelf op een rijtje zet.

Voor welke beroepen of wetenschapsterreinen heb je serieuze belangstelling? Denk dan niet alleen aan beroepen waarvan het huidige arbeidsmarktperspectief je aanspreekt, maar ook aan beroepen omdat je echte interesse hebt voor het vakgebied. Als je alleen de verdiensten interessant vindt, is de kans groot dat je dag in dag uit met tegenzin naar je werk gaat. En je tegenzin zou wel eens in de weg kunnen staan van het maken van carrière.

De andere kant van de medaille is dat een studie die je met veel plezier volgt, maar die je nauwelijks kans op een goede baan met groeikansen biedt, zonde van je tijd en geld is.

Verder moet een beroep ook vooral bij je persoonlijkheid passen. Als je sterk sociaal bent ingesteld, kan je ongelukkig worden van een beroep waarbij je niet of nauwelijks met mensen te maken hebt.

Omslag van Edgar H. Scheins boek: Loopbaan-ankers: ontdek je werkelijke waarden
Edgar H. Schein: Loopbaan-ankers; Academic Service (bol.com)

Waarop let je bij het kiezen van een beroep?

Om een beeld te krijgen van wat voor jou van belang is, kun je voor jezelf het antwoord op onder meer de volgende vragen over de volgende onderwerpen bedenken:

Stress op het werk

Hoe goed kun je omgaan met stress op de werkplek? Enige stress hoort bij het werk. Stress geeft je de energie en motivatie om doelen te bereiken.

Op het werk gaat het dan bijvoorbeeld om het halen van deadlines, van verkoopcijfers of productietargets of het binnenhalen van nieuwe klanten. In sommige beroepen kom je onder zwaardere stress te staan dan bij andere.

Overigens, als je graag wat stressbestendiger wilt worden: er zijn cursussen waarop je dat effectief kunt leren.

Voorspelbaarheid van het werk

Bij sommige functies is de voorspelbaarheid van de werkzaamheden groot. Bij andere functies weet je zelden of nooit voor welke situaties je komt te staan en is een flexibele instelling nodig om adequaat met de onverwachte aspecten van het werk om te gaan.

Voorkeur voor een lichte of juist uitdagende functie

Sommige mensen geven de voorkeur aan relatief eenvoudige functies. Andere mensen voelen zich pas echt in hun element als ze complexe situaties moeten oplossen. Zie je een baan die veel mensen als moeilijk of zwaar beschouwen als een boeiende uitdaging?

Omslag van Aaltje Vincents boek Job Marketing 3.0: jouw arbeidsmarkt: nu vindbaar, straks nieuw werk; uitgeverij Spectrum
Aaltje Vincent: Job marketing 3.0 (bol.com)

Je persoonlijkheid

De meeste mensen verenigen een aantal schijnbaar tegenstrijdige kwaliteiten in zichzelf. Geef van elk van onderstaande groepen woorden aan of je jezelf daarin niet, een beetje, gemiddeld of sterk herkent.

  • Ondernemend, doorzetter, ambitieus
  • Groepsmens, innemend, extravert
  • Gezond verstand, nuchter, praktisch
  • Oog voor detail, zorgvuldig, voorzichtig
  • Intellectueel, onderzoekend, systematisch
  • Intuïtie, verbeeldingskracht

Houd bij het kiezen van een studie of beroep rekening met bovenstaande aspecten. Daarnaast is het zinvol om zoveel mogelijk rekening te houden met de kwaliteiten die werkgevers in werknemers zoeken. Hoe zit dat bijvoorbeeld met een grote en moderne werkgever als Google?

Hoe kijkt een modern bedrijf als Google aan tegen studies en mogelijk geschikte werknemers?

Hoe denkt bijvoorbeeld de hoogste baas bij Google die gaat over het inhuren van personeel, over het al dan niet kiezen van een voortgezette opleiding? De Amerikaanse journalist Thomas Friedman interviewde daarover Laszlo Bock voor de New York Times en hoorde een aantal opmerkelijke inzichten.

Bock had al in een eerder interview verteld dat een moderne baas tegenwoordig, minder dan vroeger het geval was, waarde hecht aan wat een potentiële medewerker weet of waar deze zijn of haar opleiding heeft. En dat het nu meer van belang is dat je met je kennis waarde kunt creëren.

Met een hogere opleiding of met basiscompetenties de arbeidsmarkt op?

Bij Google is een trend gaande om ook mensen in te huren die weliswaar geen hogere opleiding achter de rug hebben, maar die wel beschikken over waardevolle competenties die als basis voor de ontwikkeling van de benodigde vaardigheden kunnen dienen. Opvallend genoeg, is één van de competenties het tonen van lef.

Verdient een hogere opleiding zich altijd terug?

Laszlo Bock is géén tegenstander van het volgen van hoger onderwijs. Wel vindt hij dat toekomstige studenten meer zouden moeten nadenken over wat ze van een opleiding verwachten en welke mogelijkheden die hen gaat brengen. Studeren zonder dat je weet wat je daarmee wilt bereiken, ziet hij als weinig zinvol. En de gedachte dat elke willekeurige bachelorgraad je brengt waar je zijn wil, is volgens hem een illusie.

Aangezien studeren een enorme investering in tijd, inspanning en geld kost, is het van groot belang van tevoren te bedenken wat je ervoor terugkrijgt. Levert je opleiding je niet alleen kennis, maar vooral ook vaardigheden op die je bij een moderne werkgever goed van pas komen?

Studierichting en goede cijfers

Sommige studenten kiezen in de eerste plaats voor een opleiding omdat die de naam heeft ‘gemakkelijk’ te zijn. Of omdat ze verwachten dat ze daarmee goede cijfers behalen. Ze kiezen dan bijvoorbeeld voor een talenstudie in plaats van een informaticastudie.

Volgens Bock kun je echter beter een matige student informatica zijn, dan een uitstekend talenstudent. Omdat de keus voor een studie informatica duidt op het logisch kunnen denken en het kiezen voor een weg die niet de gemakkelijkste is.

Het belang van het ontwikkelen van analytische vaardigheden

Kies bij voorkeur voor een studie waarmee je je op de arbeidsmarkt kunt onderscheiden en waarin je vaardigheden leert ontwikkelen die je ook op andere terreinen kunt inzetten.

Het punt is namelijk dat mensen wel van nature creatief zijn, maar dat logisch denken moet worden aangeleerd. Aldus Bock.

Een opleiding waarin je je analytische vaardigheden moet ontwikkelen, geeft je een voorsprong op de arbeidsmarkt. Zo komt een vak als statistiek je van pas als je later bijvoorbeeld op het gebied van computers werkzaam zou worden of iets met medische apparatuur zou gaan doen.

Als je op twee of meer terreinen deskundig en vaardig bent, geeft je dat een voorsprong. Vooral als je die terreinen met elkaar kunt combineren. Kun je bijvoorbeeld zowel analytisch als creatief denken, dan ben je wellicht in staat met unieke oplossingen voor een probleem te komen.

Denk ook eens aan de mogelijkheden die combinaties van kennis op het gebied van bètawetenschappen met alfawetenschappen je zouden kunnen brengen, bijvoorbeeld aan economische of bedrijfswetenschappen in combinatie met psychologie.

Studie- en beroepskeuze is lang niet alleen een kwestie van koffiedik kijken

Hoewel er altijd een aantal onzekere factoren overblijft, is het kiezen van een studie of beroep die goede kansen biedt op het vinden van een geschikte baan met mooie carrièrekansen lang niet alleen een kwestie van koffiedik kijken. Als je weet wat jij zoekt in een beroep, wat je tijdens een bepaalde opleiding leert en waar toekomstige werkgevers op letten, maak je de beste kans een goede keuze te maken voor je toekomst.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 21 april 2014 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Studiekeus en kans op een goede baan’.

Dossier Werk en inkomen

Dit artikel maakt deel uit van het dossier werk en inkomen. Daar vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Topjobs; Select Smart; http://www.selectsmart.com/topjobs.html
  • How to get a job at Google: Thomas L. Friedman; New York Times, 19 april 2014; http://www.nytimes.com/2014/04/20/opinion/sunday/friedman-how-to-get-a-job-at-google-part-2.html
Categorieën
Financiën Werk

Hoeveel wil je verdienen? (sollicitatievraag)

tekening in zwart, wit en rood van man en vrouw op het werk
Informeel onderhandelen en overleggen op kantoor

Wat is een goed antwoord op de vraag: ‘Wat wil je verdienen? Als sollicitant krijg je op een gegeven moment tijdens je sollicitatiegesprek die onvermijdelijke vraag te horen. Welk antwoord past daarop? Wat moet je als sollicitant echt weten voordat je gaat antwoorden? Op welke valkuilen moet je letten? Welk antwoord geef je bijvoorbeeld op de vraag naar je huidige salaris als dat een stuk lager ligt dan je in je nieuwe baan hoopt te gaan verdienen? Wat zijn geschikte strategieën voor sollicitanten die zich zo goed mogelijk willen presenteren?

Doe je voordeel met de tips over het onderhandelen over de financiële voorwaarden van de baan waarop je solliciteert.

omslag van Robert Castermans boek Salarisonderhandelen: de beste strategieën en tips voor een hoger salaris
Robert Castermans: Salarisonderhandelen (bol.com)

Wat je als sollicitant beslist wilt weten over de salarisvraag

Welk doel heeft een potentiële werkgever als hij je vraagt naar het gewenste salaris?

Door de zo gevreesde salarisvraag te stellen, kan een personeelsfunctionaris op een snelle en gemakkelijke manier zoveel mogelijk potentiële kandidaten voor de vacature laten afvallen. En dat is precies een belangrijke reden waarom werkzoekenden zo huiverig zijn voor die vraag.

De verschillende formuleringen waarin de salarisvraag wordt gesteld

De personeelsfunctionaris kan de zo geniepige vraag naar het salaris op verschillende manieren formuleren. Denk aan allerlei variaties in de trant van:

  • Wat wil je verdienen?
  • Wat verwacht je dat je bij ons verdient?
  • Wat verdien je in je huidige werkkring?
Omslag van Aaltje Vincents boek Sollicitatiegesprekken doe je zo; uitgeverij Spectrum
Aaltje Vincent: Sollicitatiegesprekken doe je zo (bol.com)

Valkuilen voor sollicitanten

Als je wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek krijg je waarschijnlijk te maken met een aantal lastige vragen. Een daarvan is de vraag naar de gewenste hoogte van je loon of salaris.

Het spreekt voor zich dat een werkgever bij sollicitanten met ongeveer gelijke geschiktheid voor de baan de voorkeur geeft aan de kandidaat die de laagste salariseisen stelt.

Maar er speelt meer. Want als je als sollicitant een al te laag salaris voorstelt, loop je het risico dat een werkgever zich afvraagt of je bij onderhandelingen de neiging hebt om te laag in te zetten en daarmee dus ook lage resultaten voor de werkgever te behalen. En word je toch aangenomen,  dan ga je aan het werk voor een inkomen dat onder je persoonlijke marktwaarde ligt.

Als je de vraag krijgt wat je wilt verdienen, weet je dus dat het antwoord belangrijke consequenties voor je kan hebben. Maar hoe omzeil je deze valkuilvraag?

Strategieën voor sollicitanten

Als sollicitant heb je verschillende mogelijkheden om op moeilijke vragen te reageren.

Stel een tegenvraag

In het algemeen geldt dat als je geen direct antwoord op een vraag wilt of kunt geven, je reageert met een tegenvraag. Het praktische van die aanpak schuilt in het feit dat het meestal als niet passend wordt beschouwd om een tegenvraag met een tegenvraag te beantwoorden.

Die strategie kun je in eerste instantie ook op de salarisvraag toepassen. Een tegenvraag zou bijvoorbeeld kunnen luiden: ‘Wat hebt u zelf in gedachten voor mensen die aan de gestelde eisen voor deze functie voldoen?’

Geef een ontwijkende reactie

Een andere manier om geen direct antwoord te geven, is bijvoorbeeld de volgende: ‘Stel dat uw keus op mij valt, dan komen we er samen vast wel uit.

Omslag van Aaltje Vincents boek Job Marketing 3.0: jouw arbeidsmarkt: nu vindbaar, straks nieuw werk; uitgeverij Spectrum
Aaltje Vincent: Job marketing 3.0 (bol.com)

Begin met onderhandelen

Skip Freeman, auteur van het boek Headhunter” Hiring Secrets  heeft voor dit soort struikelvragen een voorstel dat in wezen neerkomt op: ‘Als ik de kandidaat van uw keuze ben en dit voor mij de juiste vacature is, dan geloof ik dat u mij gunstige arbeidsvoorwaarden aanbiedt.’
Uit een dergelijke formulering blijkt het volgende:

  • Je beseft met ‘als ik de kandidaat van uw keuze ben’ dat je concurrentie van andere sollicitanten hebt te duchten en dat je nog moet bewijzen dat je de beste kandidaat voor de functie bent.
  • Door te stellen ‘en dit voor mij de juiste vacature is’ laat je de werkgever impliciet weten dat je meer ijzers in het vuur hebt en dat als de werkgever jou voor die functie wil aanstellen, hij jou voor zich moet winnen.
  • Met ‘dan geloof ik dat u mij gunstige arbeidsvoorwaarden aanbiedt.’ maak je duidelijk dat je ‘gunstige’, dat wil zeggen, betere dan ‘redelijke’ arbeidsvoorwaarden verwacht.

Bovenstaande strategieën werken in de praktijk helaas niet altijd, maar: ‘niet geschoten, nooit raak’. Het is in elk geval de moeite waard om te proberen  jezelf langs deze weg  uit de valkuil van de salarisvraag te redden.

Wat doe je als de personeelsfunctionaris vraagt hoeveel je in je huidige baan verdient?

Een ronduit vervelende vraag van een aanstellingsfunctionaris is die naar de hoogte van je loon of salaris in je huidige werkkring. Die vraag is vooral dan irritant als je in je huidige baan  bar weinig verdient. In je volgende baan hoop je dan, financieel gezien, meer op basis van je kwaliteiten te worden gewaardeerd. Maar ook in andere gevallen wil je mogelijk bepaalde gegevens het liefst zolang mogelijk voor je houden.

Omslag van Eline Sluys' boek: Succesvol solliciteren voor introverte mensen: In 7 stappen naar een nieuwe baan; uitgeverij Lannoo Campus
Eline Sluys: Succesvol solliciteren voor introverte mensen (bol.com)

Voor- en nadelen van een omtrekkende benadering

Vooral als een personeelsfunctionaris een dergelijke vraag stelt als het sollicitatiegesprek nog maar net is begonnen, kan het effectief zijn om te kiezen voor een omtrekkende benadering. Bijvoorbeeld een formulering in de trant van: ‘Hartelijk dank voor uw belangstelling voor mijn verdiensten in mijn huidige baan. Op dit moment lijkt het vooral van belang meer helderheid te krijgen over de aard van de werkzaamheden die de functie met zich meebrengt en het belang ervan voor uw organisatie.’

Op deze manier kun je kostbare tijd winnen om concrete informatie over de functie te krijgen en je in het gesprek te ‘bewijzen’. Tegelijkertijd toon je daarmee aan dat je enig inzicht hebt in de manier waarop succesvolle onderhandelingen plegen te verlopen.

Immers, de personeelsfunctionaris kan weliswaar de indruk wekken dat de vaststelling van het salaris eenzijdig door de werkgever wordt bepaald, maar in feite is er sprake van salarisonderhandelingen.

De machtsverhoudingen

Houd er wel rekening mee dat in een kleiner bedrijf vaak wat meer ruimte voor onderhandelingen over het salaris wordt geboden dan in een groot bedrijf. Bij grote bedrijven is het salarisbeleid vaak gestandaardiseerd op basis van onder meer opleiding, jaren ervaring plus (vooral) geschatte waarde voor de organisatie.

Natuurlijk heeft de werkgever in het algemeen (in het geval van meerdere geschikte kandidaten) de sterkste positie. Maar dat neemt niet weg dat een geschikte kandidaat voor een bepaalde functie meestal diverse sollicitaties tegelijkertijd heeft lopen en in beginsel dus kan kiezen voor de functie met de aantrekkelijkste arbeidsvoorwaarden.

Verder kan een ervaren personeelsfunctionaris meestal begrip ervoor opbrengen dat je niet te vroeg al je kaarten op tafel legt. In het zakelijk verkeer is dat immers evenmin gebruikelijk? Van belang voor het bedrijf is dat de nieuwe medewerker  over vaardigheden beschikt om het bedrijf meer winstgevend te maken of meer kosten te besparen.

Omslag van dr. Jack J.R. van Mindens boek Alles over sollicitatiegesprekken; uitgeverij Business Contact
dr. Jack van Minden: Alles over sollicitatiegesprekken (bol.com)

Wat is een redelijk of goed salaris voor de aangeboden functie?

Onvermijdelijk komt op enig moment in de sollicitatieprocedure  de hoogte van het salaris van de aangeboden functie ter sprake. Soms is dat al  in het eerste, maar meestal in het tweede of zelfs derde sollicitatiegesprek. Je wilt de personeelsfunctionaris niet tegen je in het harnas jagen door alsmaar zijn vragen te ontwijken. Daarom is het van belang goed op diens vragen te zijn voorbereid.

Als je actief bent binnen je beroepsgroep, kun je eens voorzichtig informeren wat je collega’s als redelijke salariseisen beschouwen. Als jouw functie binnen een bepaalde CAO valt, heb je daaraan ook enig houvast. Verder kun je ook eens kijken bij de salarischeck op loonwijzer.nl.Daar kun je met betrekking tot een groot aantal functies en beroepen een beeld krijgen van wat een deel van je beroepsgenoten zegt te verdienen.

Bedenk dat naast je maandsalaris ook andere financiële factoren een baan wel of niet aantrekkelijk kunnen maken. Is er bijvoorbeeld sprake van een dertiende maand? Of van een bonussysteem? Of worden er uitgebreide faciliteiten voor verdere opleiding en/of training geboden? Of  professionele kinderopvang?

Handige tips voor salarisonderhandelingen kun je ook krijgen tijdens een sollicatietraining of als je een beroep kan doen op een sollicitatiecoach.

Hoe pak je het aan als je bovengemiddeld wilt verdienen in je nieuwe werkkring?

Wat als je aanzienlijk beter wilt verdienen dan voor jouw soort functie gebruikelijk is? Voor dat je een bedrag noemt, leg je eerst uit hoe waardevol de door jou te behalen resultaten dankzij jouw achtergrond en ervaring voor het bedrijf zijn in termen van winstgevendheid en kostenbesparing. Noem ook enkele successen die je in je vorige of huidige werkkring hebt geboekt.

Strategieën voor je salarisonderhandeling in relatie tot je huidige salaris

Bedraagt je huidige (of je laatste) salaris minder dan het gemiddelde?

Wat als je je huidige (of laatste) salaris moet noemen, maar dat salaris ligt lager dan het gemiddelde? Benadruk dan waarom je indertijd voor die functie koos. Bijvoorbeeld vanwege de ontplooiingskansen of de opleidingsmogelijkheden die de baan met zich meebracht?

Bedraagt je huidige (of je laatste) salaris ongeveer het gemiddelde?

Stel dat je huidige of laatste salaris ongeveer op het gemiddelde ligt van wat je beroepsgenoten verdienen? Meld dan waarom de functie waarop je solliciteert voor jou aantrekkelijk is, bijvoorbeeld vanwege de mogelijkheden om door te groeien.

Bedraagt je huidige (of je laatste) salaris meer dan het gemiddelde?

Wat als de baan waarop je solliciteert mogelijk als een demotie wordt gezien? Bijvoorbeeld omdat je in je huidige of vorige baan aanzienlijk meer verdiende dan je vermoedelijk in je nieuwe baan kan verwachten? In dit geval zit je doorgaans in een complexe situatie. Elke personeelsmedewerker begrijpt dat er iets bijzonders aan de hand moet zijn en zal er het fijne van willen weten.

Misschien ben je op zoek naar een baan die je meer arbeidsvreugde (tegenwoordig vaak ‘werkpret’ genoemd) bezorgt en/of naar een werkomgeving waarin de cultuur je aanspreekt. Of misschien heb je nog andere, urgente redenen waarom je wilt overstappen van een goed betaalde naar een minder goed betaalde baan.

Overweeg om gebruik te maken van loopbaanbegeleiding of sollicitatiecoaching om jezelf de beste kans op een nieuwe baan te gunnen die past bij jouw belangstelling en capaciteiten.

Omslag van Edgar H. Scheins boek: Loopbaan-ankers: ontdek je werkelijke waarden
Edgar H. Schein: Loopbaan-ankers; Academic Service (bol.com)

Wat doe je als een potentiële werkgever je een al te laag salaris aanbiedt?

Soms krijg je tijdens een sollicitatiegesprek te horen wat je mogelijk toekomstige werkgever aan aanvangssalaris en/of salarisschaal voor jou heeft bedacht. Als je dat salaris te laag vindt, kun je op een tactvolle en diplomatieke manier vragen of er ruimte is voor onderhandelen. Zo ja, dan volg je de tactiek die je ook zou toepassen als je een flinke salarisverhoging ten opzichte van je huidige baan wilt.

Van belang is dat je aanvoelt wanneer er geen verdere onderhandelingsruimte is. Dring dan niet verder aan, maar overweeg of je het geboden arbeidsvoorwaardenpakket interessant genoeg vindt om de functie eventueel toch te accepteren. Als je te lang doorgaat met het onderhandelen, loop je het risico dat je potentiële werkgever zijn belangstelling voor jou als interessante kandidaat voor de aangeboden functie verliest. Als je de indruk wekt dat je hebzuchtig of onredelijk bent, gooi je je eigen glazen in.

Kan een onhandig antwoord op een salarisvraag ervoor zorgen dat je de baan niet krijgt?

Als je al te onhandig reageert op een vraag naar wat je wilt verdienen, loop je het risico dat je om die reden uit de selectieprocedure wordt gegooid.

Wat zijn onhandige antwoorden op een salarisvraag? Het onhandigste antwoord luidt: ‘Ik heb deze baan nodig. Het salaris komt voor mij op de tweede plaats.’ Het zal duidelijk zijn dat dit geen manier is om een toekomstige werkgever je kracht te tonen. Mogelijk hoop je dat als je eenmaal de baan hebt, dat je dan wel snel in aanmerking zal komen voor een salarisverhoging. Dat is een bekend misverstand.

Tot slot: bedenk wat voor een sollicitant het belangrijkste doel is van het wervingsgesprek: zorgen dat hij mee mag blijven doen met de volgende ronde van de selectieprocedure.

Dossier werk

Dit artikel maakt deel uit van het dossier werk en inkomen. Andere artikelen in dit dossier zijn bijvoorbeeld:

Bronnen en verder lezen

  • Salary Questions and Negotiating; Virginia Tech; http://www.career.vt.edu/jobsearchguide/SalaryQuestionsNegotiating.html
  • Salary negotiations; Lee Miller; http://www.acetheinterview.com/interview/salarynego.php
  • How to Answer the Dreaded ‘Salary Question’; skip Freeman; http://www.personalbrandingblog.com/how-to-answer-the-dreaded-salary-question/27 oktober 2011
Categorieën
Werk

Effectief onderhandelen als vrouw

tekening in zwart, wit en rood van man en vrouw op het werk
Informeel onderhandelen en overleggen op kantoor

Alle vrouwenemancipatie ten spijt: vrouwen verdienen gemiddeld nog altijd aanzienlijk minder dan mannen met dezelfde functie, opleiding en ervaring. En de resultaten van hun onderhandelingen blijven ook achter bij die van het andere geslacht. Is dat in de eerste plaats een kwestie van minder ontwikkelde vaardigheden? Of spelen ook gendertypische factoren een belangrijke rol? En hoe kun je als vrouw die gendertypische factoren in positieve zin beïnvloeden om net zo effectief te onderhandelen als een man?

Wat je vrouwzijn betekent voor je wijze van onderhandelen

tekening in zwart, wit en rood van man en vrouw op het werk
Informeel onderhandelen en overleggen op kantoor

Wetenschappelijk onderzoek heeft geleid tot antwoorden op onder meer de volgende vragen:

Hoe komt het dat vrouwen in het minder effectief onderhandelen dan mannen?

Nog steeds blijft het carrièrepad van vrouwen, hun arbeidsvreugde en ook hun salaris, gemiddeld gezien,  achter bij dat van mannen met een vergelijkbare functie.

Volgens sommige theorieën hangt dat samen met het feit dat de relevante vaardigheden om de top te bereiken in het algemeen bij vrouwen minder ontwikkeld zouden zijn. Maar klopt die aanname wel?

Als het gaat om resultaten boeken bij onderhandelingen, lijkt het erop dat vrouwen minder assertief of ambitieus onderhandelen dan mannen. Wat steekt daar achter?

Uit wetenschappelijk onderzoek van Emily T. Amanatullah en Michael W. Morris gepubliceerd in het Journal of Personality and Social Psychology komen twee met elkaar samenhangende verklaringen naar voren.

  1. Vrouwen zijn geneigd om bij onderhandelingen over verhoging van hun salaris lager in te zetten dan mannen.
  2. Vrouwen die assertief onderhandelen over een salarisverhoging krijgen vaker nul op het rekest dan mannen.

Waarom zetten vrouwen laag in bij onderhandelingen?

Volgens onderzoek van Emily T. Amanatullah (verbonden aan de universiteit van Texas) en Michael W. Morris (verbonden aan de Colombia University) willen vrouwen bij onderhandelingen liever niet brutaal of veeleisend overkomen als ze onderhandelen over bijvoorbeeld een beter salaris voor zichzelf.

Vrouwen blijken te veronderstellen dat als ze een assertieve of ambitieuze indruk maken, dit voor hen negatieve gevolgen op het sociale vlak zou hebben. Daarom zetten ze liever relatief laag in. Het gevolg hiervan is dat hun onderhandelingen minder effectief zijn dan die van mannen.

Opmerkelijk genoeg hebben vrouwen geen angst voor negatieve sociale gevolgen als ze niet voor zichzelf maar voor iemand anders onderhandelen.

Mannen blijken er niet bang voor te zijn dat ze mogelijk als brutaal of veeleisend worden beschouwd als ze salariseisen voor zichzelf stellen.

Zijn vrouwen terecht huiverig voor sociale repercussies na assertief onderhandelen?

Uit een ander wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd door Hannah R. Bowles (Harvard University), Linda Babcock (Carnegie Mellon University) en Lei Lai (Tulane University) komt naar voren dat de huiver van vrouwen voor sociale repercussies na assertief gevoerde onderhandelingen terecht lijkt.

Zowel mannen als vrouwen reageren namelijk negatief op vrouwen die zelf het initiatief tot een gesprek over salarisverhoging voor zichzelf nemen. Als vrouwen voor iemand anders of voor anderen over de hoogte van het salaris onderhandelen doet dit opmerkelijke verschijnsel zich niet voor.

Opmerkelijk is nog dat uit sommige onderzoeken naar voren komt dat vrouwen zelfs negatiever reageren op assertieve en ambitieuze vrouwen dan dat mannen dit doen.

Als je als vrouw laag inzet bij een gesprek over salarisverhoging kan dit dus te maken hebben met een bewuste strategie om jezelf te beschermen tegen een reëel gevaar.

Welke gendertypische verwachtingen belemmeren het onderhandelen?

Nog altijd bestaat ook in West-Europa het hardnekkige vooroordeel dat vrouwen in tegenstelling tot mannen toegewijd, hulpvaardig en zorgzaam (horen te) zijn.

Het stereotype verwachtingspatroon ten aanzien van mannen is dat zij onafhankelijk en zelfstandig zijn.

Wie als vrouw deze sociale normen schendt door niet aan de stereotype, gendertypische verwachtingen te voldoen, roept weerstand op. Deze weerstand vertaalt zich weer in sociale sancties.

Vrouwen lijken dus voor het dilemma te staan om zich:

  • of aardig (en dus conform de gendertypische verwachtingen) en daarmee incompetent op te stellen,
  • of om zich competent, maar onaardig op te stellen.

Hoe los je als vrouw dit dilemma op als je carrière wilt maken en dus met maximale effectiviteit wil onderhandelen?

Hoe ga je als vrouw effectief om met gendertypische verwachtingen?

Gelukkige zijn de dingen niet zo zwart-wit als ze soms lijken. Als een vrouw haar ambitieuze doel presenteert als middel om andere mensen daarmee te helpen of in het algemeen belang, blijkt haar assertieve opstelling wel degelijk in haar voordeel te werken.

Volgens Emily Amanatullah zou een vrouw in dat kader kunnen wijzen op het profijt dat anderen van haar mogelijke promotie of salarisverhoging zouden hebben. Ze zou dan beter in staat zijn haar gezin te onderhouden, of leiding te geven aan haar team, of een grotere bijdrage te leveren aan het succes van het bedrijf als geheel.

In de Negotiation Newsletter van mei 2010 adviseert Katherine Shonk  dat vrouwen daarnaast  zo mogelijk refereren aan relevante normen die de andere kant van de onderhandelingstafel moeilijk kan negeren. Bijvoorbeeld als het gaat om zoals salariscijfers voor bepaalde functies.

Verder stelt Shonk voor dat een vrouw die salarisverhoging wenst met twee gestelde doelen naar de onderhandeling gaat.

  • Het eerste doel is dat je de gewenste salarisverhoging krijgt.
  • Ten tweede doel is dat je daarbij een positieve indruk maakt.

Het belang van het tweede doel schuilt erin dat het je helpt om te voorkomen dat je onderhandelingsgedrag je reputatie en je verdere carrièrekansen schaadt.

Katherine Shonk heeft ook samen met onder meer Linda Babcock wetenschappelijk onderzoek verricht. Daaruit kwam onder meer naar voren dat het verstandig is dat je je tijdens het onderhandelen blijft richten op het communiceren over je arbeidsvreugde en je goede contacten met je collega’s en je plezier in het promoten van het bedrijf. Dat blijf je ook doen als je alle reden hebt om boos te zijn over de manier waarop je aan de onderhandelingstafel wordt bejegend.

Je dient dus bij je onderhandelingen tegelijkertijd duidelijk te maken dat je verzoek redelijk is en dat je relaties binnen de organisatie van groot belang acht. Op die manier bereik je maximaal effect.

Een concreet voorbeeld hiervan is het geval van een vrouwelijke leidinggevende die had ontdekt dat een mannelijke, ondergeschikte medewerker meer verdiende dan zijzelf. Zij legde deze kwestie als volgt voor  aan haar chef. Ze  presenteerde de zaak als een kwestie waarbij het bedrijf een fout had gemaakt die de leiding, naar haar stellige overtuiging, beslist zou willen rechtzetten. Zo zei ze: “Ik geloof dat het bedrijf niet zou willen dat een ondergeschikte medewerker meer verdient dan een leidinggevende. Je bent het vast met mij eens dat dit moet worden rechtgezet.” Naar verluidt kreeg deze vrouw inderdaad de door haar gewenste salarisverhoging.

Dossier werk

Dit artikel maakt deel uit van het dossier werk en inkomen. Andere artikelen in dit dossier zijn bijvoorbeeld:

Bronnen

  • Negotiating Gender Roles; Rob Heidrick; University of Texas; 9 april 2012; http://www.texasenterprise.utexas.edu/article/negotiating-gender-roles%20
  • Negotiating gender roles: Gender differences in assertive negotiating are mediated by women’s fear of backlash and attenuated when negotiating on behalf of others; Amanatullah, Emily T.; Morris, Michael W.; Journal of Personality and Social Psychology, Vol 98(2), Feb 2010, 256-267. doi: 10.1037/a0017094
  • Negotiation Strategies for Women: Secrets to Success; Harvard Law School; 2013; http://www.pon.harvard.edu/freemium/new-negotiation-strategies-for-women-secrets-to-success/