Categorie: Huis en tuin

Hieronder  vind je een overzicht met artikelen over het onderwerp huis en tuin. Denk hierbij onder meer aan informatie over het herkennen en verhelpen van vochtproblemen in huis.

Categorieën
Huis en tuin

Vochtschade door regen of andere oorzaak van buitenaf

Vocht in huis is niet altijd een kwestie een condensvorming in geïsoleerde ruimten. Het komt ook voor dat vocht van buitenaf in de woning of kamer binnendringt. Het is niet altijd direct duidelijk waardoor dit komt. Sommige problemen kunnen lang bestaan voordat de schade binnenshuis zichtbaar wordt.

Denk bijvoorbeeld aan scheuren in de buitenmuur, aan slechte voegen, aan verschoven of kapotte dakpannen of een ander probleem met het dak, of aan kieren in de verbinding tussen ramen en deuren en de muur. Ook vochtdoorslag door poreuze muren kan een groot probleem vormen. Wat zijn veelvoorkomende externe oorzaken van vochtproblemen in huis?

Vochtprobleem door oorzaken van buitenaf

Fijne condensdruppeltjes aan de binnenkant van een raam
Condens aan de binnenkant van de ruit kan wijzen op een vochtprobleem in huis

Globaal gesproken kan vocht van buitenaf worden onderscheiden in:

Probleem: insijpelende regen

Van insijpelend vocht is sprake als bijvoorbeeld bij winderig weer er regen tussen de gaten en kieren van het huis door komt. Op deze manier kan ook stuifsneeuw de woning binnendringen. Die kieren ontstaan als bouwelementen slecht op elkaar aansluiten.

Denk bijvoorbeeld aan een ondichte sluiting tussen de schoorsteen en het dak, of tussen de raamkozijnen en de muur. Ook als de wind staat op een muur met scheuren slecht voegwerk kan bij een flinke regenbui water naar binnen sijpelen. Ook kan het dak zijn gaan lekken omdat dakpannen niet (meer) goed op elkaar aansluiten, bijvoorbeeld na een storm of omdat een vogel een nestje onder de pan heeft gebouwd. Dergelijke lekkage van het dak kan tot flinke schade lijden.

Een van de stille luchtontvochtigers (bol.com)

Waaraan herken je schade door insijpelend vocht?

Soms zie je dat er waterdruppels van buitenaf op een bepaalde plek je huis binnendringen, maar vaak ontdek je een vochtprobleem op een moment dat het buiten al weer droog is.

Misschien vind je af en toe een plasje water in de vensterbank. Dit verschijnsel treedt soms pas enkele uren na een regenbui op. Het eigenlijke lek zit dan vrij hoog in het huis, omdat de druppels regenwater er betrekkelijk lang over doen om de vensterbank te bereiken.

Misschien zie je bruine of grijsachtige ringvormige vlekken in het plafond, bijvoorbeeld door lekkage van het dak. Of je ziet onregelmatige, min of meer cirkelvormige vlekjes op de muurbepleistering, bijvoorbeeld vanwege een zeer slechte staat van het voegwerk of door een flinke scheur in de buitenmuur.

Om erger te voorkomen, dient de oorzaak te worden opgespoord en verholpen.

Probleem: doorslaand vocht

Staat de regen vaak op de gevel? Dat kan de oorzaak zijn van een vochtprobleem binnenshuis. De buitenmuur laat dan zogenaamd doorslaand vocht door. Het regenwater dringt dan door poreus bouwmateriaal of haarscheurtjes of kleine barsten of een slechte afdichting naar binnen. We noemen dit vaak vochtdoorslag.

Doorslaand vocht komt relatief vaak voor bij oudere woningen die nog zonder spouwmuur zijn gebouwd. In Nederland is het pas sinds 1960 het verplicht om bij het bouwen van een woning spouwmuren toe te passen. Dit zijn muren die bestaan uit een evenwijdige binnenmuur en een buitenmuur. Voor die tijd waren woonhuizen vaak voorzien van enkelsteense muren.

Toch komt dit probleem ook voor bij een aantal nieuwere woningen met spouwmuren. In die gevallen is het isolatiemateriaal zodanig aangebracht dat het zowel contact maakt met de buitenmuur als met de binnenmuur. Daardoor is er een zogenaamde vochtbrug ontstaan. Dat is een plaats waar vocht door een spouwmuur het huis binnen trekt.

Hoe herken je doorslaand vocht?

Als een buitenmuur doorslaand vocht doorlaat, kun je dat herkennen aan een enigszins klamme of binnenmuur aan die zijde. Het behang laat dan los of is zelfs zichtbaar nat. Je ziet dan verschillende (al dan niet opgedroogde) vochtplekken op de muur. Ook de pleisterlaag wordt aangetast. Soms zijn er ook vochtplekken te zien op de vloer van de kelder. Er kan na slagregen of een langdurig natte periode ook water in de kelder komen te staan. Zie je ergens zwammen in huis? Die zijn altijd een teken van ongezond veel vocht in je woning. Als je een of meer van bovenstaande situaties herkent, kan sprake zijn van vochtdoorslag, ook andere oorzaken kunnen een rol spelen. In het geval van een natte kelder, kan er bijvoorbeeld ook sprake zijn van zogenaamd opstijgend grondvocht.

In het geval van min of meer poreus bouwmateriaal, kan doorslaand vocht evenals, optrekkend vocht worden bestreden door zogenaamde verkiezeling van die bouwmaterialen. Dat is het met kiezelzuur impregneren van muren of vloeren. Door het verkiezelen ontstaat een vochtscherm dat voorkomt dat vocht het huis kan binnendringen. Soms wordt bovendien gekozen voor het aanbrengen van een speciale waterdichte laag op de muren. Dankzij de verkiezeling en/of de aangebrachte speciale waterdichte laag kan nieuwe vochtdoorslag met succes worden voorkomen.

Optrekkend grondvocht, bouwvocht, lekkende waterleiding of afvoerleiding zoals rioolbuis

Naast veelvoorkomende externe oorzaken als binnendringende regen en doorslaand vocht, vormen ook optrekkend grondvocht, of lekkende of gescheurde waterleidingen of rioolleidingen of andere afvoerbuizen mogelijke oorzaken van vochtproblemen. Ook dit zijn typisch kwesties waarbij niet kan worden volstaan met symptoombestrijding, maar met het verhelpen van de oorzaak. Meestal is het noodzakelijk om hiervoor een professional in te huren.

Bouwvocht komt geregeld voor relatief nieuwe woningen van maximaal een jaar of vijf jaar oud. Bouwvocht kan met behulp van het goed warm stoken van het huis eventueel in combinatie met elektrische ontvochtigingsapparaten worden opgelost.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 14 oktober 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Vochtschade door regen of andere oorzaak van buitenaf’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Vocht en schimmel in woningen; GGD Midden Nederland http://www.ggdmn.nl/themas/milieu-en-gezondheid/vocht-en-schimmel-in-woningen.html
  • Luchtvochtigheid in huis; Consumentenbond; http://www.consumentenbond.nl/test/woning-huishouden/woning/luchtbevochtigers-luchtontvochtigers-luchtreinigers/extra/luchtvochtigheid-in-huis/
  • Technische richtlijnen voor een kwaliteitsonderzoek: Wonen Vlaanderen; https://www.wonenvlaanderen.be/uploads/documentenbank/0c547a88539b2583e011640bab76a51e.pdf?ht=1
  • Vochtdoorslag: Wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Vochtdoorslag;
  • Koudebrug; Wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Koudebrug
Categorieën
Huis en tuin

Optrekkend vocht en andere vochtproblemen in huis

Tot de mogelijke oorzaken van een teveel aan vocht in de woning behoort het optrekkend grondvocht. Dit probleem doet zich typisch voor bij oudere woningen. Maar hoe weet je of klamme muren of muren met schimmel erop het gevolg zijn van grondvocht? Immers, het probleem kan ook worden veroorzaakt door doorslaand vocht, condensatievocht, bouwvocht of nog iets anders, bijvoorbeeld een lek in een leiding of afvoerbuis.

Wat is de oorzaak van optrekkend grondvocht?

Fijne condensdruppeltjes aan de binnenkant van een raam
Condens aan de binnenkant van de ruit kan wijzen op een vochtprobleem in huis

Vooral bij oudere woningen zijn de bouwmaterialen soms enigszins poreus. Dit kan leiden tot verschillende problemen, waaronder doorslaand vocht of optrekkend vocht.

Van doorslaand vocht is vaak sprake als de woning niet met spouwmuren is gebouwd. Als er wel spouwmuren aanwezig zijn en de muren toch klam of zelfs nat zijn en er geen sprake is van condensatievocht, heb je misschien last van optrekkend grondvocht. Die kans is vooral groot als de grondwaterstand hoog is.

Het risico van een vochtprobleem door optrekkend vocht is reëel als de onderbouw van het huis niet voorzien is van horizontale vochtwering, ook wel een horizontaal vochtscherm genoemd.

Tot hoe hoog stijgt het grondvocht?

Het grondvocht kan stijgen tot een hoogte van ongeveer 1,20 m tot 1,50 meter. Een en ander hangt af van de poreusheid van de stenen of het beton en de zouten van het grondwater, maar ook van de mate van ventilatie. Bij een sterke ventilatie stijgt het grondvocht namelijk minder hoog dan bij weinig ventilatie of mogelijkheden van verdamping van het vocht (bijvoorbeeld omdat de binnenmuur betegeld is). Een en ander heeft met het droogproces te maken.

Grondvocht trekt niet alleen in poreuze muren, het kan ook poreuze, steenachtige vloeren aantasten als deze zonder goede isolatie op een vochtige ondergrond liggen. Vaak is deze aantasting nauwelijks zichtbaar, maar de houten constructie eronder kan door schimmelvorming worden ondermijnd.

Een van de stille luchtontvochtigers (bol.com)

Waar komt het zout in de muur vandaan?

Bij optrekkend grondvocht trekt het grondwater in het poreuze bouwmateriaal. Dit opstijgende ocht in de muur noemen we ook wel capillair vocht. Vanwege de zouten in het grondwater, is dit vocht bovendien in min of meerdere mate hygroscopisch. De zouten die langs deze weg in de muur zijn getrokken, vertragen het droogproces van de muur. Hoe langer de muur aan dit zoute grondvocht is blootgesteld, des te groter de aanwezige hoeveelheid hygroscopische zouten.

Hoe zie je dat vochtschade door optrekkend grondvocht komt?

Het is niet altijd direct duidelijk of vochtschade wordt veroorzaakt door optrekkend grondvocht dan wel door doorslaand vocht. Het belang van het achterhalen van de oorzaak zit hem in het feit dat de verschillende oorzaken om verschillende maatregelen vragen.

Aanwijzingen dat er sprake kan zijn van opstijgend grondvocht:

  • Een muur waarvan alleen de onderste 1,20 m tot 1,50 meter lijkt te zijn aangetast.
  • Hier en daar zie je een witachtige uitslag (van zout) op de muur.
  • Houten plinten zijn wat vochtig; eventuele verf daarop bladdert af. Rotte plinten vormen een duidelijk signaal voor een probleem van optrekkend grondvocht.
  • Het behang komt vooral aan het onderste deel van de muur los.
  • Het pleisterwerk komt uitsluitend aan het onderste deel van de muur los.
  • Bakstenen en cement zijn alleen onderaan aangetast.
  • Het probleem is zowel bij de binnenmuren als buitenmuren zichtbaar. Vrijwel altijd zijn meerdere muren aangetast. Bij doorslaand vocht gebeurt dit doorgaans alleen op de kant waar de wind het vaakst de regen tegen het huis aanblaast.

Optrekkend vocht is vooral een probleem in oudere gebouwen.

Hoe herken je of vorige bewoners last hadden van optrekkend vocht?

Als je plannen hebt om een wat oudere woning aan te kopen, is het van belang dat je tijdig op de hoogte bent van bestaande of eerdere vochtproblemen. Voor zover de verkoper van het huis geen uitgebreide informatie op dit punt geeft, kun je zelf ook letten op indicaties van vochtproblemen. Let wel: dit zijn slechts indicaties, geen harde aanwijzingen.

Mogelijke aanwijzingen zijn:

  • Lambrisering.
  • Bepleistering van tenminste een deel van het lagere gedeelte van de binnenmuren en/of buitenmuren met cement.
  • Geteerde onderbouw.
  • Bekleding van wanden met aluminiumfolie of bitumenpapier.

Optrekkend grondvocht is bij uitstek een probleem dat om een bouwkundige oplossing vraagt.

Mogelijk ander probleem: bouwvocht

Foto van muur met door condensvocht veroorzaakte schimmelplekjes
Muur met spikkeltjes schimmel door vochtprobleem in huis

Vochtproblemen in een huis van slechts enkele jaren oud zijn zelden of nooit een gevolg van optrekkend vocht. De kans dat sprake is van problemen door bouwvocht is veel en veel groter.

In een relatief koel en vochtig klimaat als Nederland hebben nieuwe gebouwen en nieuwe uitbouwen aan bestaande woningen de eerste jaren mogelijk last van zogenaamd bouwvocht. Door goed te luchten, ventileren en te stoken, drijf je de overmaat aan bouwvocht sneller door verdamping het huis uit en voorkom je daarmee vochtschade.

Lekken in leidingen en afvoerbuizen

Soms lijkt er sprake te zijn van optrekkend grondvocht door een hoge grondwaterstand, maar in sommige gevallen wordt het vocht veroorzaakt door een lek in bijvoorbeeld de waterleiding of de riolering. Het spreekt voor zich dat dergelijke oorzaken bij de bron dienen te worden verholpen.

Tegelijkertijd meerdere soorten vochtproblemen

Bedenk dat er meer factoren tegelijkertijd een rol kunnen spelen bij vochtproblemen in je woning. Zo kun je, als het een beetje tegenzit, zowel last hebben van condensschade, van doorslaand vocht en bovendien van optrekkend vocht

Het achterhalen van de verschillende oorzaken van vochtschade is niet altijd gemakkelijk, en het verhelpen ervan evenmin. Toch is het bestrijden van een overmaat van vocht in de woning van groot belang, niet alleen voor het behoud van de waarde van de woning en voor je spullen, maar vooral ook vanwege het feit dat een vochtig huis schadelijk is voor je gezondheid.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 19 oktober 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Optrekkend vocht en andere vochtproblemen in huis’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Technische richtlijnen voor een kwaliteitsonderzoek: Wonen Vlaanderen; https://www.wonenvlaanderen.be/uploads/documentenbank/0c547a88539b2583e011640bab76a51e.pdf?ht=1
  • Optrekkend vocht; Wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Optrekkend_vocht
Categorieën
Huis en tuin

Vochtproblemen in huis

Een teveel aan vocht in huis is zowel schadelijk voor je spullen als voor je gezondheid. Bij een te hoge luchtvochtigheid of vochtige muren kan bovendien schimmelvorming optreden, vaak in de vorm van groene, bruinachtige of zwarte vlekken op de muur of voorwerpen. Wat kun je doen tegen vochtproblemen in de woning?

In dit artikel worden de volgende punten behandeld.

Fijne condensdruppeltjes aan de binnenkant van een raam
Condens aan de binnenkant van de ruit kan wijzen op een vochtprobleem in huis

Schade aan je woning en je spullen

Een vochtprobleem binnenshuis, vaak veroorzaakt door condensvorming, kan schade opleveren aan je woning en wat zich daarin bevindt. Denk bijvoorbeeld aan vochtplekken of schimmel op foto’s en schilderijen, aan houten voorwerpen die door het vocht gaan uitzetten (‘gaan werken’) of zelfs aan zwammen aan muren of plafonds. Houtwerk kan kromtrekken, scheuren of rotten. Verf kan afbladderen. Het behang kan loskomen van de muur. Je treft misschien zilvervisjes of pissebedden in huis aan. Soms is sprake van roestvorming op ijzeren voorwerpen zoals scharnieren van deuren. In ernstige gevallen wordt zelfs de bouwconstructie aangetast.

Een van de stille luchtontvochtigers (bol.com)

Schade aan je gezondheid

Een hoge relatieve luchtvochtigheid levert een algemeen gevoel van onbehagen op. Schimmel op de muur en/of op voorwerpen is niet alleen een smerig gezicht, maar het inademen van de schimmelsporen is slecht voor je gezondheid.

Vooral mensen met een verminderde weerstand of problemen met de luchtwegen hebben daar last van. Maar ook normaal gezonde mensen kunnen dan last krijgen van bijvoorbeeld hoofdpijn of benauwdheid.

Ook wie last heeft van allergische verschijnselen kan extra last krijgen bij een slecht binnenklimaat door te veel vocht in huis. Bedenk dat huisstofmijten en andere vervelende organismen extra goed gedijen in een vochtige omgeving.

Eerst op zoek naar de oorzaak van het vochtprobleem

Foto van muur met door condensvocht veroorzaakte schimmelplekjes
Muur met spikkeltjes schimmel door vochtprobleem in huis

Om het vochtprobleem op te lossen, is het, om te beginnen, van belang dat je de oorzaak of oorzaken kent. Dat is niet gemakkelijk, omdat een bepaald vochtprobleem door verschillende factoren kan worden veroorzaakt.

Als je eenmaal hebt achterhaald hoe het komt dat het in huis vochtig is, kun je inschatten of je de oorzaak kunt verhelpen of dat je alleen de gevolgen van het probleem zoveel mogelijk kunt tegengaan. Maar eerst probeer je dus te achterhalen waar al dat ongewenste vocht vandaan komt.

Oplossingen voor het vochtprobleem

Net zoals er verschillende oorzaken zijn, zijn er ook verschillende oplossingen.

De oorzaak wegnemen

Soms ligt het voor de hand dat je het probleem verhelpt, door de oorzaak weg te nemen. Dat doe je bijvoorbeeld als er sprake is van een bepaalde lekkage of als je tot nu toe te weinig hebt geventileerd of gelucht.

De gevolgen van het probleem bestrijden

In andere gevallen is het moeilijk of onmogelijk om de oorzaak weg te nemen, in die gevallen kunnen de gevolgen worden bestreden. Denk bijvoorbeeld aan een elektrische luchtontvochtiger die de overmaat van vocht aan een bepaalde ruimte onttrekt. Of eventueel aan vochtabsorberende korrels.

Elektrische luchtontvochtigers

Elektrische luchtontvochtigers werken doeltreffend . Daarmee is het goed mogelijk om het percentage vocht in de kelder, bijkeuken, woonkamer, slaapkamer of zolder omlaag te krijgen tot een comfortabel niveau. Het aan de lucht onttrokken water komt terecht in een reservoir dat je af en toe moet legen. Doorgaans kun je het niveau van de ontvochtiging instellen. Op een laag niveau duurt het ontvochtigen langer, maar dan werkt het apparaat fluisterstil. Op een hoog niveau wordt sneller het gewenste resultaat bereikt, maar hoor je in een overigens stille kamer, een wat duidelijker, zij het nog altijd zacht gebrom van de motor.

Vocht absorberende korrels

In kleinere ruimten waar geen plaats is voor een elektrische luchtontvochtiger kun je eventueel denken aan ‘vochtvreters’ op basis van een vocht opnemende korrel. Vocht absorberende kristallen worden bijvoorbeeld gemaakt van calciumchloride of silicagel. Zorg ervoor dat kinderen en huisdieren er niet bij kunnen, want bij inwendig gebruik zijn die korrels gevaarlijk voor de gezondheid.

Het probleem maskeren

Er zijn mensen die het te veel werk vinden om te onderzoeken wat de mogelijke oorzaak van het probleem is, vooral als ze van plan zijn om de woning te verkopen.

Als je een huis wilt kopen, is het daarom verstandig om eerst te onderzoeken of er misschien sprake is van een gemaskeerd vochtprobleem. De huiseigenaar heeft dan gemakshalve gekozen voor een cosmetische ‘oplossingen’ zoals een nieuw behang of verfje of een plastic lambrisering om het probleem aan het oog te onttrekken.

Het echte probleem blijft dan echter bestaan en als de nieuwe bewoner van het huis, kom je deze schijnoplossingen vroeg of laat tegen. De verf gaat blazen vertonen of bladderen en het behang laat dan los en/of gaat schimmelen. Of je ruikt de muffe geur van schimmel achter de kunststoffen lambrisering.

De herstelkosten van een niet effectief aangepakt probleem vallen doorgaans stukken hoger uit dan wanneer de oorzaak zo snel mogelijk na de ontdekking ervan wordt aangepakt. In sommige gevallen kun je de vorige eigenaar van het huis met succes aanspreken op het feit dat deze jou het vochtprobleem niet heeft gemeld, maar bedenk wel dat jij als koper van het huis een eigen onderzoeksplicht hebt.

Als potentiële koper van een woning is het niet altijd mogelijk om nog voor het kopen te achterhalen of er sprake is van een serieus vochtprobleem. Daarom kan het verstandig zijn een bouwkundig onderzoek te laten uitvoeren. Dat beperkt zich doorgaans tot een zogenaamde visuele inspectie. Voor een dergelijk bouwkundig onderzoek is wel de medewerking van de potentiële verkoper van het huis nodig. Als deze dat weigert, geeft dat je een indicatie dat hij iets te verbergen kan hebben.

Als je de oorzaak van het vochtprobleem niet kunt ontdekken

Ben je zelf eigenaar van een woning met een vochtprobleem van onbekende herkomst? Dan kan het zinvol zijn om een bouwkundige in te schakelen om de oorzaak van het probleem te achterhalen en deskundig advies te krijgen over mogelijke oplossingen. Uiteindelijk is dat goedkoper dan de ene tevergeefse behandeling na de andere om het vocht te bestrijden.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 11 oktober 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Vochtproblemen in huis’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Vocht en schimmel in woningen; GGD Midden Nederland http://www.ggdmn.nl/themas/milieu-en-gezondheid/vocht-en-schimmel-in-woningen.html
  • Luchtvochtigheid in huis; Consumentenbond; http://www.consumentenbond.nl/test/woning-huishouden/woning/luchtbevochtigers-luchtontvochtigers-luchtreinigers/extra/luchtvochtigheid-in-huis/
  • Technische richtlijnen voor een kwaliteitsonderzoek: Wonen Vlaanderen; https://www.wonenvlaanderen.be/uploads/documentenbank/0c547a88539b2583e011640bab76a51e.pdf?ht=1
Categorieën
Huis en tuin

Condens in huis

Vochtproblemen in huis worden vaak veroorzaakt door condens. Waar komt waterdamp in de woning meestal vandaan? Wat is oppervlaktecondens en wat is inwendige condens? En op welke plekken in huis tref je vaak vochtproblemen aan?

Fijne condensdruppeltjes aan de binnenkant van een raam
Condens aan de binnenkant van de ruit kan wijzen op een vochtprobleem in huis

Achtereenvolgens komen de volgende punten aan de orde.

Hoe ontstaat condensvorming in de woning?

Een belangrijke oorzaak van een vochtprobleem in de woning is een teveel aan condensatievocht.
We onderscheiden twee vormen van condensvorming in de woning:

Een van de stille luchtontvochtigers (bol.com)

Menselijke activiteiten en oppervlaktecondens

Oppervlaktecondensatie is vaak het gevolg van dagelijkse, menselijke activiteiten. Alleen al door te ademen en te transpireren produceren mensen voortdurend vocht. Ook door activiteiten zoals douchen, koken, of door het draaien van de wasmachine en van de wasdroger komt flink wat waterdamp vrij.

Afhankelijk van de activiteiten kan dit in totaal per persoon per dag wel zo’n twee tot vijf liter condensatiewater zijn. Als deze damp niet door bijvoorbeeld luchten of ventilatie wordt afgevoerd, kunnen er vochtproblemen ontstaan.

Waar in huis ontstaat oppervlaktecondens ?

Condensatie ontstaat waar warme en vochtige lucht met een koud oppervlak in aanraking komen. Als de waterdamp in de atmosfeer van de kamer door afkoeling condenseert, zie je een massa zeer fijne druppeltjes verschijnen, bijvoorbeeld op de ruiten (want die zijn doorgaans wat kouder dan de omgeving). Maar condensvorming kan zich bijvoorbeeld ook voordoen binnen een fotolijstje dat aan een buitenmuur is bevestigd.

Veel voorkomende plaatsen waar oppervlaktecondens ontstaat, zijn:

Koudebruggen

Bekende plekken waar condens ontstaat zijn zogenaamde koudebruggen.Tegenwoordig worden die ook wel bouwknopen genoemd. Een koudebrug is een verbinding tussen een koud en een warm oppervlak waar vanwege een slechte thermische isolatie,een relatief snel warmteverlies optreedt. Op die plek kan de in de binnenlucht aanwezige waterdamp condenseren. Dat kan tot vochtproblemen leiden.

Je vindt koudebruggen op verschillende plekken in de woning. Bijvoorbeeld in de hoek van een kamer die grenst aan een buitenmuur, of achter een kast die in een hoek is geplaatst. Je treft relatief vaak vochtplekken in de hoeken aan, omdat het afkoelende buitenoppervlak daar groter is dan het binnenoppervlak.

Maar denk bijvoorbeeld ook aan plaatsen waar de isolatie niet goed doorloopt. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn op de scheiding tussen de muur en het plafond of bij de spouwafdichting van ramen en deuren. Of als er een niet geïsoleerde bijkeuken of serre aan een geïsoleerde woning is gebouwd. Ook als de gevelisolatie niet overgaat in de fundering of vloerisolatie. kan een koudebrug ontstaan.

Koudebruggen kunnen door middel van thermografie worden opgespoord. Een voor de hand liggende oplossing is het ‘inpakken’ van de koudebrug met isolatiemateriaal.

Plekken met stilstaande lucht

Foto van muur met door condensvocht veroorzaakte schimmelplekjes
Muur met spikkeltjes schimmel door vochtprobleem in huis

Soms ontdek je vochtproblemen op plekken in huis waar je zelden of nooit kijkt.
Denk bijvoorbeeld aan een muur waartegen een kast staat. Of aan de ruimte achter de gordijnen. Dit zijn typisch plaatsen waar de lucht zo goed als stilstaat en/of waar er onvoldoende profijt is van een verwarmingsbron zoals een kachel of cv-radiator.

Slecht geïsoleerde muren en plafonds

Muren en plafonds die onvoldoende zijn geïsoleerd in ruimte die onvoldoende warm worden gestookt, kunnen vochtproblemen krijgen. Dat geldt vooral in ruimten waarin veel vocht wordt geproduceerd. Denk bijvoorbeeld aan de doucheruimte of badkamer of aan de keuken.

Om te beginnen kan de te hoge luchtvochtigheid worden verlaagd door een betere ventilatie. In de keuken kan het koken met deksels op pannen en door gebruik van een krachtige afzuigkap de vochtproductie beperken.

Het vochtprobleem doet zich vooral voor op buitenmuren die op het noorden of oosten liggen. Een goede oplossing is dan het isoleren van de muren. De binnenmuur wordt dan minder koud en daardoor is er minder sprake van condensvorming.

Daarnaast kunnen elektrische luchtontvochtigers in dit soort ruimten goede diensten bewijzen. Verder is het verstandig de betreffende, doorgaans koude ruimten tot een iets hogere temperatuur te verwarmen.

Materiële schade door oppervlaktecondensatie

Soms is aan fijne druppeltjes op koude oppervlakken te zien dat er sprake is van condensvorming, bijvoorbeeld op glasruiten of spiegels. In andere gevallen ontdek je het probleem bijvoorbeeld als je ziet dat het behang beschimmelt, nat is of loskomt van de muur. Ook het pleisterwerk kan aangetast worden.

Problemen door te veel condensvocht in huis

Te veel condensvocht in huis bevordert de groei van schimmels en stofmijten. Een en ander is schadelijk voor de gezondheid van mens en huisdier.

Houten meubilair en andere houten voorwerpen kunnen gaan schimmelen. Foto’s in fotolijstjes kunnen gaan bobbelen of vochtplekken vertonen.

Op plekken in ruimten waar weinig luchtstroom is, bijvoorbeeld in hoeken van de kamer of achter gordijnen, kunnen schimmelplekjes op het behang ontstaan. Deze schimmelvorming door een teveel aan opgehoopte condens is eenvoudiger te bestrijden dan wanneer de vochtige plekken een externe oorzaak hebben, zoals een doorslaande buitenmuur of optrekkend vocht.

Luchten en ventileren tegen oppervlaktecondens

Naast toepassing van de reeds hierboven genoemde oplossingen is vooral ook het dagelijks luchten en ventileren van belang.

Luchten is het voor het pakweg een kwartiertje of een half uur open zetten van een raam om frisse lucht in huis te krijgen. Als er in een ruimte vaak mensen aanwezig zijn, is alleen maar luchten vaak niet voldoende.

Om het condensatievocht kwijt te raken, is een voortdurende ventilatie nodig, bijvoorbeeld via een open raampje of een ventilatierooster. Dat geldt vooral in moderne, goed geïsoleerde huizen. In oudere, nog niet geïsoleerde huizen bieden bijvoorbeeld kieren of slecht sluitende ramen een voortdurende luchtstroom en daarmee enige spontane ventilatie.

Een gebrek aan ventilatie van de woning is een van de meest voorkomende oorzaken van vochtproblemen. Het voordeel van ventilatie is niet alleen meer frisse en gezonde lucht in huis, maar ook, hoe schijnbaar tegenstrijdig het ook klinkt, minder hoge stookkosten: het kost namelijk meer energie om vochtige lucht te verwarmen dan droge lucht. De gedachte dat als je minder ventileert en dus minder warmteverlies hebt, je daarmee lagere stookkosten hebt, zou dus op een misverstand berusten. Juist door te ventileren zou je gemakkelijker op de stookkosten kunnen bezuinigen.

Daarom verstandig om ventilatieroosters die zijn dichtgemaakt om energieverlies te voorkomen, weer open te zetten. Dat helpt om vochtproblemen en daarmee ook schimmelproblemen in huis te voorkomen.

Inwendige condensatie

In tegenstelling tot de hierboven behandelde oppervlaktecondensatie is inwendige condensatie niet zichtbaar. Tegen de tijd dat de problemen kenbaar worden, is de stabiliteit van de constructie vaak al verminderd.

Bij inwendige condensatie condenseert waterdamp namelijk niet op maar binnenin de constructie. Dit soort condensvorming kan plaatsvinden in een slecht geïsoleerde, samengestelde constructie zoals bijvoorbeeld bij sommige daken het geval is. Bij inwendige condensatie wordt een dak of muur van binnenuit vochtig. De condensvorming vindt steeds plaats op het scheidingsvlak van twee soorten materiaal. De problemen zijn vaak het gevolg van bouwfouten of van onhandige isolatiemaatregelen.

De oplossing bestaat uit bouwkundige maatregelen en/of een deskundig aangebrachte isolering van de aangetaste constructies.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 12 oktober 2013 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel  ‘Condens in huis’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Vocht en schimmel in woningen; GGD Midden Nederland http://www.ggdmn.nl/themas/milieu-en-gezondheid/vocht-en-schimmel-in-woningen.html
  • Luchtvochtigheid in huis; Consumentenbond; http://www.consumentenbond.nl/test/woning-huishouden/woning/luchtbevochtigers-luchtontvochtigers-luchtreinigers/extra/luchtvochtigheid-in-huis/
  • Technische richtlijnen voor een kwaliteitsonderzoek: Wonen Vlaanderen;
  • https://www.wonenvlaanderen.be/uploads/documentenbank/0c547a88539b2583e011640bab76a51e.pdf?ht=1
    Koudebrug; Wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Koudebrug
Categorieën
Huis en tuin

Zonne-energie wordt steeds aantrekkelijker

Elektriciteit opwekken met behulp van zonnepanelen was altijd al bijzonder milieuvriendelijk. Door voortschrijding van de wetenschap kan deze duurzame zonne-energie aanzienlijk goedkoper worden. Hoe kunnen zonnecellen veel effectiever worden bij de omzetting van invallend zonlicht in energie? De met behulp van zonnepanelen opgewekte elektriciteit kan vermoedelijk al binnen enkele jaren zowel qua schaal als prijs serieus gaan concurreren met de door kolen, aardgas of aardolie opgewekte energie. Tegenwoordig is het bovendien ook voor particulieren mogelijk is om btw op de aanschaf en installatie van zonnepanelen terug te krijgen van de belasting.

Twee mannen brengen zonnepanelen aan op een schuin dak met rode dakpannen
Zonnepanelen voor het opwekken van zonne-energie worden aangebracht op een schuin dak.

Achtereenvolgens lees je in dit artikel over:

De aantrekkelijkheid en de prijs van zonne-energie

De eerste, praktische zonnecellen dateren al uit 1954 toen Daryl Chaplin, Calvin Fuller en Gerald Pearson van Bell Laboratories hun ontwikkeling het licht deden zien. Meer dan een halve eeuw later is de schone zonne-energie nog altijd geen serieuze concurrent van milieubelastende fossiele brandstoffen zoals aardolie, aardgas of kolen. De verwachting is dat de nieuwste technische ontwikkeling hierin verandering gaat brengen met gunstige gevolgen voor de energierekening van de burgers.

De aantrekkelijkheid van zonne-energie hangt samen met het jaarlijks aantal zonuren en de kosten van andere brandstoffen.

Een groot deel van de kosten van zonnepanelen bestaat uit de fabricage en de installatie ervan. Hoe groter de productie van de zonnepanelen, des te lager worden de prijzen. Het afgelopen decennium zijn de prijzen al aanzienlijk gedaald. Tel daarbij op dat de conventionele brandstoffen alsmaar schaarser worden, en het wordt duidelijk dat zonne-energie alsmaar aantrekkelijker wordt.

Nieuwe ontdekking maakt voordelige zonne-energie mogelijk

Zonnepanelen met geavancerde zonnecellen kunnen tegenwoordig een groter percentage van het invallende zonlicht in elektriciteit omzetten dan

Over deze nieuwe techniek wordt bericht door Albert Polman van het Nederlandse wetenschappelijke FOM-instituut Amolf (FOM staat voor Fundamenteel Onderzoek der Materie) en zijn Amerikaanse collega Harry Atwater van CALTECH.

Wat houdt de doorbraak theoretisch in?

Efficiëntie van de traditionele zonnecellen

Een zonnecel zet zonlicht om in elektriciteit. In een traditionele zonnecel gaat een groot deel van de zonne-energie verloren. Dat heeft te maken met het feit dat een zonnecel het groene en blauwe licht voor minder dan de helft en infrarood licht in het geheel niet in elektriciteit kan omzetten.

Met de huidige, traditionele techniek zou de maximaal haalbare efficiëntie van de omzetting van licht in energie rond de 34% liggen. Dit is de zogenaamde Shockley-Queisser limiet (SQL). De in de praktijk van de huidige zonnepanelen bereikte efficiëntie in commerciële toepassingen ligt door allerlei oorzaken op minder dan 20%. In dit verband wordt soms een percentage van 16% genoemd.

Efficiëntie van de geavanceerde zonnecellen

In 2013 waren Albert Polman en Harry Atwater ervan overtuigd dat bij gebruik van geavanceerde zonnecellen aanzienlijk betere prestaties denkbaar zijn dan de Shockley-Queisser limiet toelaat. Bij die geavanceerde zonnecellen zou het thermodynamisch maximum de enige bovengrens vormen.

Dankzij speciale nanostructuren die op het oppervlak van de zonnecel die worden geprint, kan het licht op een veel betere manier worden gevangen dan bij traditionele methoden het geval is. Daarnaast zijn er nog meer verbeteringen denkbaar die tot een hogere efficiency kunnen leiden.

Toekomstmuziek

Volgens Albert Polman is de sector zonne-energie sterk conservatief. Volgens hem gelooft men in die sector dat alleen zeer eenvoudige zonnecellen goedkoop geproduceerd kunnen worden. Maar als het rendement van de zonnecel veel hoger komt te liggen, mogen de productiekosten van die zonnecel een stuk hoger worden. Want het eindresultaat is dan veel voordeliger.

Zeer efficiënte zonnepanelen nemen bijvoorbeeld veel minder ruimte in, omdat er minder panelen nodig zijn om dezelfde hoeveelheid elektriciteit op te wekken. Op deze manier bespaar je dus op de kosten van oppervlak, installatie en de infrastructuur. In de praktijk wordt dan een doeltreffendheid van 70% haalbaar. Dit zou een regelrechte doorbraak betekenen.

Wat betekent deze doorbraak in de praktijk?

De verwachting is dat de zonnepanelen met de nieuwste technologie al binnen enkele jaren op de markt komen. De traditionele, vervuilende brandstoffen als kolen, aardolie en aardgas krijgen dan eindelijk serieuze prijsconcurrentie van de milieuvriendelijke zonnepanelen.

Ook worden zonnepanelen interessant voor mensen die tot nu toe te weinig oppervlak beschikbaar hadden om een significant deel van hun energievoorziening zelf op te kunnen wekken en het overtollige door te verkopen aan een energieleverancier, want dankzij de veel grotere opbrengst aan energie per vierkante meter, wordt ook de installatie van zonnepanelen op kleinere daken interessant.

Zonne-energie wordt dan de brandstof die niet alleen het milieu, maar ook je energierekening spaart.

Zonnepanelen en teruggaaf van btw

Er zijn nog meer interessante ontwikkelingen.

Op 20 juni 2013 heeft het Europese Hof van Justitie in de zaak C 219/12 een opmerkelijke uitspraak gedaan die ook gunstige financiële gevolgen heeft voor Nederlandse burgers die zonnepalen op hun dak hebben geplaatst.

De zaak ging over een zogenaamde prejudiciële vraag over teruggave van de btw in het geval van een fotovoltaïsch systeem (dus feitelijk zonnepanelen) op het dak van een particuliere woning, waarbij stroom is verkocht aan en ook weer is afgenomen van het elektriciteitsnet.

De uitspraak brengt met zich mee dat ook Nederlandse burgers dankzij deze uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie in een aantal gevallen nog meer geld kunnen besparen met zonnepanelen op het dak van hun woning.

De Nederlandse regering besloot vervolgens dat particulieren die na 20 april 2013 zonnepanelen hebben laten aanbrengen, in een aantal gevallen recht hebben op teruggaaf van de btw op de aanschaf en installatie van zonnepanelen. Het gaat er hierbij om dat de particulier regelmatig en tegen vergoeding stroom aan een energiebedrijf levert. Denk hierbij aan een zogenaamde kleinverbruikaansluiting. Het maakt geen verschil of er gebruik wordt gemaakt van een zogenaamde salderingsconstructie. Dit is het geval als de betaling voor de geleverde stroom valt wordt verrekend met de door het energiebedrijf geleverde stroom. Dus ook als gebruik wordt gemaakt van een zogenaamde ‘slimme meter’ of een (analoge) terugdraaimeter, kunt u als particulier voor btw-teruggaaf in aanmerking komen.

Een van de voorwaarden voor teruggaaf van btw is dat een particulier voor ten minste 1883 euro aan stroom aan een energiebedrijf levert om als ondernemer voor de btw te worden beschouwd. Een particulier die aan die voorwaarden voldoet en die zich daarom als ondernemer bij de Belastingdienst aanmeldt, komt in aanmerking voor btw-teruggave. Wie beneden de vergoeding van 1883 euro uitkomt, valt onder de zogenaamde kleine-ondernemersregeling. Meer informatie over deze regeling vind je op de site van de belastingdienst.

Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 25 februari 2012 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel  ‘Zonne-energie kan veel voordeliger door nieuwe ontwikkeling’.

Dossier huis en tuin

Dit artikel maakt deel uit van het dossier huis en tuin. Via dit dossier vind je een overzicht van alle artikelen over dit onderwerp.

Bronnen

  • Solar energy’s path towards competitiveness; Editorial Nature Materials 11, 173 (2012);Published online 21 February 2012; http://www.nature.com/nmat/journal/v11/n3/full/nmat3270.html
  • Light management leads to ultra-efficient solar cells; FOM-Institute Amolf; http://www.amolf.nl/news/detailpage/article/light-management-leads-to-ultra-efficient-solar-cells//chash/7ece18f9a69a891cddf38b40498927a1/
  • Nanoscatterers render silicon solar cells black; FOM-Institute Amolf; http://www.amolf.nl/news/detailpage/article/nanoscatterers-render-silicon-solar-cells-black//chash/f43e26d5051120fbba5da71e57658db1/
  • Photonic design principles for ultrahigh-efficiency photovoltaics; Albert Polman & Harry A. Atwater; Nature Materials 11, 174–177 (2012). Published online 21 February 2012; http://www.nature.com/nmat/journal/v11/n3/full/nmat3263.html?WT.ec_id=NMAT-201203
    Arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 20 juni 2013; zaak C‑219/12, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62012CJ0219:NL:HTML
  • Particulieren met zonnepanelen kunnen ondernemer voor de btw zijn; belastingdienst; http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/themaoverstijgend/nieuws/20130926_particulieren_met_zonnepanelen_kunnen_ondernemer_voor_de_btw_zijn
  • Veel gestelde vragen en antwoorden over btw-heffing bij particulieren met zonnepanelen; rijksoverheid;
    https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2013/11/07/veel-gestelde-vragen-en-antwoorden-over-btw-heffing-bij-particulieren-met-zonnepanelen