Hoe begin je (opnieuw) met creatief schrijven als een leeg scherm of een blanco pagina je aanstaart? De later internationaal bekend geworden Nieuw-Zeelandse schrijfster Janet Frame (1924-2004) pakte dat op een bijzondere, maar naar achteraf bleek, effectieve, manier haar writer’s block aan.
Dit artikel is opgebouwd uit de volgende paragrafen.
- Over de auteur Janet Frame
- De achtergrond van het writer’s block van Janet Frame
- Niet wachten op inspiratie, maar van schrijven een gewoonte maken
- Een writer’s block voorkomen of verhelpen
Over de auteur Janet Frame
In totaal publiceerde Janet Frame dertien romans, drie verhalenbundels, een kinderboek, twee gedichtenbundels en een autobiografie (in drie delen, later ook als verzameluitgave uitgebracht). Daarnaast publiceerde ze nog een groot aantal lossen verhalen en gedichten.
Na een moeilijke periode in haar leven wist Janet Frame haar writer’s block te overwinnen creatief schrijven door dagelijks alsmaar achter dezelfde twee zinnen te typen die vaak in Engelse typecursussen worden gebruikt. Het gaat om: ‘The quick brown fox jumps over the lazy dog‘ en ‘Now is the time for all good men to come to the aid of the party‘.
De achtergrond van het writer’s block van Janet Frame
Janet Frame begon op deze manier met creatief schrijven na haar ontslag uit een psychiatrische inrichting waarin ze acht jaar lang met meer dan 200 elektroshocks was behandeld voor schizofrenie.
Overigens, later bleek dat die diagnose onterecht was geweest. Al in 1951, toen ze nog was opgenomen, had ze kans gezien om de verhalenbundel The Lagoon and Other Stories (in het Nederlands vertaald als De Lagune) te publiceren.
Alsmaar twee dezelfde zinnen overtypen om de creativiteit te bevrijden
Na haar ontslag uit de inrichting in 1955 ontmoette Janet Frame de auteur Frank Sargeson. Hij nam haar onder zijn hoede. Van april 1955 tot juli 1956 woonde en werkte ze bij hem. In die tijd worstelde ze nog met hevige angsten en depressies en de nasleep van haar jarenlange opname in een psychiatrische inrichting. Aanvankelijk kampte ze met een writer’s block.
Elke ochtend ging Janet naar de tuinhut van Frank Sargeson met de bedoeling om daar te schrijven, terwijl haar mentor in de buurt aan het tuinieren was. Maar ze was te verlegen en ze voelde zich al te opgelaten om daadwerkelijk haar eigen woorden aan het papier toe te vertrouwen.
In plaats daarvan tikte ze telkens de twee bekende typecursuszinnen. Deze twee zinnen hielpen Janet Frame om uiteindelijk een begin te maken met haar eerste roman Owls do Cry (1957) in het Nederlands vertaald als ‘Uilen roepen’. Dat was het begin van haar serieuze loopbaan als schrijfster waarin ze onde meer een aantal romans en verhalen bundels publiceerde.
Over haar opmerkelijke leven schreef Janet Frame in haar autobiografische trilogie in romanvorm An Angel at my Table (verkrijgbaar bij onder meer bol.com). Dit boek is in het Nederlands vertaald als Een engel aan mijn tafel).
Niet wachten op inspiratie, maar van schrijven een gewoonte maken
De aanpak van Janet Frame was uiteindelijk succesvol, omdat ze in plaats van te blijven wachten op inspiratie, van het schrijven een dagelijkse gewoonte maakte. Ook al schreef ze afwisselend telkens slechts dezelfde twee zinnen.
Door een gewoonte te maken van het dagelijks bezig te zijn met creatief schrijven, maak je het mogelijk dat je, al schrijvend, (weer) inspiratie krijgt. Die inspiratie kan bijvoorbeeld komen in de vorm van ideeën voor het verloop van je verhaal of roman of in de vorm van wat losse zinnen of fragmenten daarvan. Het ene, misschien onbruikbare schrijfidee maakt de weg vrij voor het volgende mogelijk wel bruikbare schrijfidee.
Een writer’s block voorkomen of verhelpen
Net zoals musici en andere creatieve mensen dagelijks praktisch met hun kunst of ambacht bezig zijn, zo werken ook schrijvers dagelijks aan het verder volmaken van hun vaardigheid.
Als schrijver doe je er goed aan elke dag wat te schrijven, ongeacht of je inspiratie hebt of niet en ongeacht of je het gevoel hebt of wat je schrijft ‘misschien iets’ is of ‘helemaal niets’. Op deze manier kun je een writer’s block voorkomen of verhelpen. Door dagelijkse oefening leer je je creativiteit (weer) vrij te laten stromen.
Dossier creatief schrijven
Dit artikel maakt deel uit van het dossier creatief schrijven. Tot dit dossier behoort onder meer een artikel over schrijfboeken waar je echt iets aan hebt.
Bronnen
- An Angel at my Table (in het Nederlands vertaald met als titel Een engel aan mijn tafel)
- Janet Frame; Wikipedia; Nederlandse versie; voor het laatst geraadpleegd op 18 juni 2014
- Janet Frame; Wikipedia; Engelse versie; voor het laatst geraadpleegd op 18 juni 2014